[ 19] الغيبة (مسألة فى....)
تأليف: قاضى عبدالجبّاربناحمدبنخليلبنعبداللّهبن اسدآبادى معتزلى (متوفّى 415).
خطيب در تاريخ بغداد 11/ 113 شرح حال او را گفته و مفصّلتر از آن، رافعى در التدوين 3/ 119ـ 125. رافعى، متن دستور صاحببنعباد به او راـ در محرّم 36، كه او را به عنوان قاضىالقضاة رى، قزوين، ابهر، زنجان، سهرورد، قم، دماوند و مناطق ديگر منصوب كردـ آورده است.
شرح حال ديگرى را، ابنمرتضى در طبقات المعتزله/ 112 آورده است. اين رساله را دكتر عبدالكريم عثمان در مقدمهى خود بر كتاب «شرح الاصول الخمسة» قاضى عبدالجبّار، ضمن بيان شرح حال مؤلّف و فهرست آثارش ياد كرده و گفته است:
مسألهى فى الغيبة، يعنى در غيبت امام عليه السلام ، رسالهاى در يك برگ، در كتابخانهى واتيكان، به شمارهى 1208 موجود است.
[ 20] فتح المنّان فى شرح وسيلة الفوز و الأمان في مدح صاحبالزّمان
تأليف: فاضل منينى، شهابالدّين ابىالعبّاس احمدبنعلىّبنعمر طرابلسى دمشقى حنفى (متوفّى 1172).
مرادى، در سلك الدرر 1/ 133 شرح حال و آثار اوـ از جمله اين كتابـ را بيان كرده است.
«وسيلهالفوز و الأمان»، قصيدهاى در مدح حضرت مهدى صلواتاللّهعليه است كه شيخ بهاءالدّين محمّد عاملى (متوفّى 1030) سروده است. ۱
«فتحالمنان» كه شرحى بر اين قصيده است، چند بار در آخر كتاب «كشكول» شيخ بهايى در مصر چاپ شده است، از جمله چاپ سال 1288 در بولاق.
علّامه شيخ مهدى فقيه ايمانى، متن كامل كتاب را به صورت عكسى از روى همان چاپ بولاق، در كتاب خود «الإمام المهدى عليه السلام عند اهل السنّة» ج 1 صص 515ـ 597 درج كرده است.
1.در مورد اين قصيده، بنگريد: ادبيات و تعهّد در اسلام؛ تأليف محمّدرضا حكيمى. مترجم