پژوهشى درباره‏ ى مسأله‏ ى سرداب - صفحه 102

اربلى (متوفّى 687) باشد ۱ كه در كتاب كشف‏الغمّه مى‏گويد:
كسانى كه به وجود امام مهدى عليه ‏السلام عقيده دارند، نگفته‏اند و نمى‏گويند كه او در سرداب است، بلكه به عقيده‏ى آن‏ها، حضرتش وجود دارد و در نقاط مختلف زمين سير مى‏كند. ۲
هم‏چنين محدّث نورى (متوفى 1320) در كتاب كشف الاستار در پاسخ به اين نسبت مى‏گويد:
اين است كتاب‏هاى اماميه، از پيشينيان تا متأخّران، دانشمندان بزرگ و كوچك آن‏ها، طولانى يا مختصر، عربى يا غير عربى. اين كتاب‏ها همه موجود است و بيشتر آن‏ها چاپ شده و در دسترس قرار دارد. به ما خبر دهيد كه در كدام كتاب چنين مطلبى را يافته‏ايد كه حضرتش از سرداب خروج مى‏كند؟ ما، هرچه تحقيق و بررسى كرديم، درمورد سرداب، سخنى در احاديث نيافتيم، مگر در يك مورد خاصّ كه به آن اشاره كرديم، چه رسد به اين كه برج طلوع اين بدر تابان باشد، بلكه آن‏چه از احاديث فراوان و معتبر وارده از ائمّه‏ى اطهار عليهم ‏السلام برمى‏آيد، اين است كه اين بدر منير، از همان مَطلعى طلوع مى‏كند كه خورشيد فروزان جدّ بزرگوارش صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمطلوع كرد، يعنى مكّه‏ى مكرمه.
محدّث نورى پس از نقل چند حديث در اين موضوع، مى‏افزايد:
احاديث در اين زمينه، فزون از حدّ شمار است. احاديث مربوط به اين موضوع، هيچ مُعارضى ندارد و در كلام هيچ يك از عالمان شيعه، خلاف اين مطلب نمى‏توان يافت. ما، از اين افتراء به خدا شكوه مى‏بريم، كه محلّ عرض شكوى، حضرت اوست. ۳

1.اين تاريخ، كلام مؤلّف بزرگوار را تأييد مى‏كند كه پيش از سال ۶۲۶، چنين نسبتى به شيعه وجود نداشته است. (مترجم)

2.كشف‏الغمّه ۳ / ۲۸۳.

3.كشف الاستار / ۱۷۹، چاپ سنگى ۱۳۱۸ قمرى. به عنوان مكمّل مطالب، به برخورد مسيحيان با مشاهد مشرّفه‏ى خودشان اشاره مى‏شود. امير شكيب ارسلان، از هوادت فرانسوى صاحب تاريخ العرب نقل مى‏كند كه ارتش انگليس به بيت‏المقدس وارد شد. و در محلّى كه گفته مى‏شد ظهور حضرت عيسى از آن‏جاست، ايستادند و هر بامداد، طبل مى‏زدند، در انتظار بازگشت حضرتش و شنيدم كه يك بانوى انگليسى، هر روز به قدس مى‏آمد و چاى آماده مى‏كرد، به اميد اين كه از حضرت مسيح در زمان بازگشت خود، پذيرايى كند. لامارتن شاعر فرانسوى در سفر خود به جبل لبنان مى‏گويد كه در روستاى «جون»، استير ستانوب، برادرزاده‏ى وزير مشهور انگليسى را ديده كه همواره اسبى زين كرده آماده داشته تا حضرت مسيح در هنگام رجعت بر آن سوار شود. (حاضرالعالم الاسلامى ۲ / ۱۹۵) مؤلّف مى‏افزايد: آيا از اين راوى ـ كه مسيحى است‏ـ مسخره‏اى نسبت به اين رفتارها ـ كه از ديگر مسيحيان سرزده‏ـ مى‏بينيد؟ بجاست كه اين برخوردها، با برخوردهاى يادشده در متن مقاله، مقايسه شود.

صفحه از 101