مبناى متأخّران به ارزيابى احاديث مهدويّت پرداخته‌اند، فقط شمار اندکى از اين احاديث را صحيح دانسته‌اند. سلسله مقالات، «دفاع از احاديث مهدويّت» ۱ به بررسى اين مطالب پرداخته است. امّا جاى کارهاى جدّى‌تر در اين زمينه، در دو مرحله (ابتدا بررسى مبنا و سپس بررسى احاديث) هنوز خالى است.
8. متن پژوهى مهدويّت
8 ـ 1 در زمينه‌ى مهدويّت، با وجود چاپ بسيارى از متون کهن، هنوز جاى خالىِ «متن پژوهى» به خوبى ديده مى‌شود. در اين وادى، مراحلى بايد طى شود که به برخى از آن‌ها اشاره مى‌شود:
1 کتاب‌شناسى 2 نسخه‌شناسى 3 نسخه‌يابى 4 چاپ تحقيقىِ متون کهن بر اساس نسخه‌هاى صحيح‌تر 5 پژوهش در متون، با نگرش علمى و روزآمد 6 نقد و بررسى متون 7 تدوين گزيده‌هاى مناسب براى سطوح مختلف سنّى، علمى و طبقات مختلف 8 پيوند ميان اين متون با کتاب‌هاى درسى دانش‌آموزان.
8 ـ 2 دانش‌آموزان امروز ما، در طىّ دوره‌ى آموزشى خود، با خواندن قطعاتى برگزيده از متون ادبى و تاريخى، دست‌کم با نام و نشان اين کتاب‌ها و پديدآورندگان آن‌ها آشنا مى‌شوند و اين خود، مقدّمه‌اى مى‌شود براى آشنايى بيشتر که در مراحل بالاتر به دست مى‌آيد. امّا بايد اقرار کرد که همين دانش‌آموزان، در طول اين دوره، هيچ‌گاه از کتاب‌هايى مانند: کمال‌الدّين صدوق، غيبت شيخ طوسى، غيبت نعمانى، کشف‌الاستار، منتخب الانوار المضيئه، منتخب الاثر، مکيال المکارم و مانند آن‌ها نام و نشانى در ذهن خود ندارند. اين عامل، خود سبب مى‌شود که در مراحل علمى بالاتر نيز اين کتاب‌ها هم‌چون نام و نشان آن‌ها و نويسندگانشان مهجور بماند و به آن‌ها مراجعه نشود. بدين‌ترتيب، نام پديدآورندگان اين آثار، از صفحه‌ى تاريخ ادبيّات اين مرز و بوم محو يا کم‌رنگ مى‌شود، با اين که بيشتر آنان از دانشمندان ايران‌زمين بوده‌اند. ۲
1.نوشته‌ى آقاى مهدى حسينيان قمى، در فصلنامه‌ى انتظار، که به نقد يکى از معاصران بر روايات جلد ۵۱ تا ۵۳ بحارالانوار، پاسخ گفته است.
2.اين نکته به معناى نگاه ناسيوناليستى به عقيده‌ى مهدويّت نيست، بلکه به معناى جايگاه اين عقيدهؤ.
در فرهنگ ديرينه‌ى اين مرز و بوم است. طبعا مواردى مانند غيبت نعمانى و کشف المحجّه ابن‌طاووس نيز به عنوان دانشمندان شرقى بلکه بزرگان کشور همسايه، عراق بايد آشناى اذهان جوانان ما باشند.
