است؛ تا در جنگ و ستيز با بينش كامل از او پيروى كنند و در دلشان شک و شبهه‌اي راه ندهند: «وَ مِنَ الْعَجَبِ بَعْثُهُمْ إِلَي أَنْ أَبْرُزَ لِلطِّعَانِ وَ أَنْ أَصْبِرَ لِلْجِلَادِ هَبِلَتْهُمُ الْهَبُولُ لَقَدْ كُنْتُ وَ مَا أُهَدَّدُ بِالْحَرْبِ وَ لَا أُرْهَبُ بِالضَّرْبِ وَ إِنِّي لَعَلَى يقِينٍ مِنْ رَبِّي وَ غَيرِ شُبْهَةٍ مِنْ دِينِي؛ شگفتا! از من خواسته‏اند كه در برابر نيزه‏هاشان حاضر گردم، و در مقابل شمشير آنان شكيبايى ورزم. سوگواران در سوگشان بگريند، من كسى نبودم كه به نبرد تهديد شوم، يا از ضرب شمشير بهراسم. من به پروردگار خويش يقين دارم و در دين و آيين خود گرفتار شك و ترديد نيستم».
در خطبه 197 نيز به منظور مطيع کردن شنوندگان در باره اوامر صادره از سوي ايشان، به معرفي خود مي‌پردازد و اين گونه بيان مي‌فرمايد که هرگز و در هيچ لحظه‏اى از آن چه خداوند و پيامبرش دستور داده سرپيچى و نافرمانى نكرده است و براي تأکيد بر صحت گفتار خود، دانش اصحاب پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله را شاهد قرار مي‌دهد، به فدا کردن جان خويش در برابر جان پيامبر ـ در ليلة المبيت ـ و جريان رحلت پيامبر در حالي که سر ايشان بر سينه حضرت علي عليه السلام بود اشاره مي‌کند. امام پس از ذكر فضيلت، سوابق و موقعيت خود، به شنوندگان دستور مى‏دهد كه با دلايل و براهينى كه دارند به سوى نبرد با دشمن خويش بشتابند: «وَ لَقَدْ عَلِمَ الْمُسْتَحْفَظُونَ مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صلي الله عليه و آله أَنِّي لَمْ أَرُدَّ عَلَى اللَّهِ وَ لَا عَلَى رَسُولِهِ سَاعَةً قَطُّ وَ لَقَدْ وَاسَيتُهُ بِنَفْسِي فِي الْمَوَاطِنِ الَّتِي تَنْكُصُ فِيهَا الْأَبْطَالُ وَ تَتَأَخَّرُ فِيهَا الْأَقْدَامُ نَجْدَةً أَكْرَمَنِي اللَّهُ بِهَا وَ لَقَدْ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه و آله وَ إِنَّ رَأْسَهُ لَعَلَى صَدْرِي وَ لَقَدْ سَالَتْ نَفْسُهُ فِي كَفِّي فَأَمْرَرْتُهَا عَلَى وَجْهِي وَ لَقَدْ وُلِّيتُ غُسْلَهُ صلي الله عليه و آله وَ الْمَلَائِكَةُ أَعْوَانِي؛ اصحاب و ياران محمد صلي الله عليه و آله كه حافظان و نگهداران اسرار او هستند، به‌ خوبى مى‏دانند كه من حتى يك لحظه به معارضه با [احكام و دستورهاي] خدا و پيامبر برنخاسته‏ام، بلكه با در كف گذاشتن جان خود، در صحنه‏هاى نبردى كه شجاعان قدم‌هايشان مى‏لرزيد و پشت كرده فرار مى‏كردند با حضرتش مواسات كردم، و اين شجاعتى است كه خداوند مرا به آن اكرام فرموده است. رسول خدا صلي الله عليه و آله در حالى كه سرش بر سينه‏ام قرار داشت قبض روح گرديد، و جانش در دستم جريان پيدا كرد؛ آن را به چهره كشيدم. من متصدى غسل آن حضرت بودم و فرشتگان مرا يارى مى‏كردند».

مهارت مشاهده کردن

مشاهده کردن يعني ديدن، توجه و حس کردن به صورت مستقيم، منظم و تحليلي که در آن از حداکثر حواس ممکن براي ثبت وقايع استفاده مي‌شود ^۱. هنگامي ‌که انسان خوب ديدن را بياموزد، در برقراري ارتباط با ديگران بسيار موفق خواهد بود؛ زيرا او به همه چيز توجه دارد و آن را حس مي‌کند، تمام رفتارهاي غير کلامي مخاطب را به‌ دقت مي‌بيند و مشاهده مي‌کند و واکنش مطلوب را به آن نشان مي‌دهد.