مهارت‌هاي ارتباطي در « نهج البلاغه » - صفحه 272

خطرهايي که در کمين اوست، به او هشدار مي‌دهد. بدين ترتيب، به طور تدريجي در مخاطب نفوذ کرده، اعتماد او را جلب مي‌کند و زمينه تأثيرگذاري را فراهم مي‌آورد ۱.

مهارت تقويت

عمل‌کرد مردم و آموخته‌هاي آنان، تصميماتي که مي‌گيرند، احساسات و نگرش‌هاي آنان در باره خودشان و ديگران، همه را مي‌توان از طريق واکنش‌هاي فردي شکل داد و قالب‌ريزي کرد. تقويت‌کننده‌هاي اجتماعي به دو گروه کلامي و غير کلامي تقسيم مي‌شوند، اما رابطه آن‌ها بسيار تنگاتنگ، و جدايي‌ناپذيرند.
الف. تقويت‌کننده‌هاي کلامي عبارت‌ اند از: تحسين، تصديق، حمايت، تأييد، تشويق و ...؛
ب. تقويت‌کننده‌هاي غير کلامي عبارت ‌اند از: رفتارهايي مانند لبخند، سر تکان دادن، تماس چشمي، حرکات بدن و ... .
تقويت‌کننده‌ها باعث افزايش تعامل، حفظ روابط، ايجاد گرمي و تفاهم، افزايش جاذبه و اعتماد به نفس و ... مي‌شوند 2.
مولاي متقيان عليه السلام پس از جنگ جمل از ياران صالح خود قدرداني و تشکّر مي‌کند 3 و با بر شمردن صفات نيک آن‌ها، توجه ايشان را به خويش جلب مي‌کند. بنا بر اين، ايشان با به‌کارگيري تحسين که يکي از تقويت‌کننده‌هاي کلامي است، به ارتباط خود قوّت مي‌بخشد.
در نامه 53 نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر، امام بر انجام دادن اين مهارت تأکيد مي‌ورزد. ايشان به مالک يادآوري مي‌کند کارهاي مهمي که سپاهيان انجام داده‌اند، بر شمارد و تحسين کند؛ زيرا چنين کاري باعث ايجاد انگيزه در شجاعان و تلاش کردن افراد ترسو مي‌شود: «فَافْسَحْ فِي آمَالِهِمْ وَ وَاصِلْ فِي حُسْنِ الثَّنَاءِ عَلَيهِمْ وَ تَعْدِيدِ مَا أَبْلَى ذَوُو الْبَلَاءِ مِنْهُمْ فَإِنَّ كَثْرَةَ الذِّكْرِ لِحُسْنِ أَفْعَالِهِمْ تَهُزُّ الشُّجَاعَ وَ تُحَرِّضُ النَّاكِلَ إِنْ شَاءَ اللَّه‏؛ ميدان اميد سران سپاهت را توسعه بخش و پى ‏درپ ى آن‌ها را تشويق كن و كارهاى مهمى كه انجام داده‏اند بر شمار؛ زيرا يادآورى كارهاى نيك آن‌ها شجاعانشان را به حركت بيشتر وادار مى‏كند، و آنان كه در كار كندى مى‏ورزند به كار تشويق مى‏شوند. ان ‌شاء ‌اللّه».
در قسمت ديگري، ايشان از کوفيان پس از پيروزي بر شورشيان بصره تشکر مي‌کند: «وَ جَزَاكُمُ اللَّهُ مِنْ أَهْلِ مِصْرٍ عَنْ أَهْلِ بَيتِ نَبِيكُمْ أَحْسَنَ مَا يجْزِي الْعَامِلِينَ بِطَاعَتِهِ وَ الشَّاكِرِينَ لِنِعْمَتِهِ فَقَدْ

1.پيام امام، ج ۶، ص ۳۳۳ ـ ۳۳۹

2.مهارت‌هاي اجتماعي در ارتباطات ميان‌فردي، ص۱۵۶

3.نهج البلاغه، خطبه ۱۱۸

صفحه از 281