انحصار خداوند است چرا پذيرش آن فعل بنده و وظيفه او معرفى شده است، نقش انبيا در ايجاد اين معرفت و دريافت معرفت توسط عقل چگونه خواهد بود؟
در مواردى كه خداوند براى برخى از معرفتها ابزار و اسبابى قرار داده اگر واسطهها، واسطه هستند پس مستقيم بودن صنع خدا چگونه است؟ و اگر بىتأثيرند پس چه نيازى به واسطه؟ نفىكنندگان اصل عليت براى تأمين قدرت مطلقه الهى، به نفى تأثير علل واسطه پرداختهاند غافل از اينكه سببيّت اسباب را خود خداوند جعل فرموده و خود را مسبّب موسوم كرده است. معرفت به نحو خاص يعنى چه؟ و تفاوت فعل خدا در دو موضع بر چه اساس است؟
شكر بر معرفت آيا از وسايط فيض است يا نه؟ منافى با صنع مستقيم خداوند هست يا نيست؟
وجود لزوم بر فعل خداوند در معرفت ثانوى چگونه قابل توجيه است؟ در برداشت از متون دين ضرورى است جانب احتياط به شدت رعايت شود و با نظرى همه جانبه و پاىبندى به اصول مستحكم عقلانى به برداشت پرداخته شود چرا كه فرمودهاند حديث ما صعب و مستصعب است و تحمل آن بر فرشتگان مقرب و پيامبران مرسل شايد راست آيد.
كليد واژه: بيابانى اسكويى - نقد و بررسى / معرفت - نقد و بررسى / مقالههاى معرفت - نقد و بررسى / مكتب تفكيك - نقد و بررسى / عليّت - نقد و بررسى / الزام در فعل خدا / معرفت ثانوى / جبر و اختيار.
چكيده مقاله با عنوان «معرفت و هدايت فعل خداست: آيات و روايات» (ش 11،
