بازشناسي هندسه ي علوم حديثي - صفحه 153

«علوم حديثي» مجموعه ي دانش‌هايي است كه به ما در پذيرفتن يك كلام به‌عنوان حديث و فهم آن كمك مي‌كند.
اين علوم را كه به 5 دسته تقسيم مي‌شود، مي‌توان به دو دسته ي کلي تر تقسيم نمود که با اين دسته بندي، غرض پديد آمدن هر يک از اين دانش ها مشخص تر مي شود. اين دو دسته عبارتند از:
الف) دانش هايي که در اخذ حديث ياري مي‌رسانند، عبارتند از:
رجال (بررسي سند حديث)؛ مصطلحات الحديث (درايه)؛ منبع شناسي و سبك شناسي
ب) دانش هايي که در فهم حديث ياري رسانند، عبارتند از:
فقه الحديث (بررسي متن حديث)؛ تاريخ حديث ۱
هر گروه از اين علوم، زير شاخه‌هاي متعددي دارند كه در ادامه ي نوشتار، ضمن تعريف هر كدام يك از اين علوم، به تبيين زير شاخه‌هاي هريك پرداخته خواهد شد.

علم رجال، علم راوي شناسي

علمي كه در بررسي سند يك حديث؛ يعني، تأييد و يا ردّ راويان آن تأثير مستقيم دارد، علم رجال است که در قديم آن را به جرح و تعديل ياد مي کردند.
علم رجال را اين گونه تعريف كرده‌اند: «ما وضع لتشخيص رواة الحديث، ذاتاً و وصفاً ، مدحاً و قدحا.»
علم رجال، علمي است که براي تشخيص راويان حديث وضع شده است، چه آنان که بدون واسطه از امام(عليه السلام) روايت مي کنند و چه آنان‌که به واسطه ي چند نفر از معصوم(عليه ‌السلام) روايت مي کنند.

1.. برخي بر اين باورند که اين علم در اخذ حديث کارآيي دارد و بايد آن را از اين رشته دانست؛ امّا اين گونه به نظر مي‌رسد که بيشترين کارآيي اين علم در فهم حديث با توجّه به بيان ويژگي هاي زمان صدور است.

صفحه از 169