حارث بن عبد الله هَمْدانی(م 65 ق)

معروف به حارث هَمْدانی، به سبب آسیب دیدگی یک چشم به «اَعوَر» شهرت یافت.[۱] نزد امیر مؤمنان(ع)، منزلت خاصّی داشت.[۲] در سال ۶۵ ق در کوفه در گذشت.[۳]

مکانت حدیثی

حارث، از اصحاب خاصّ امام علی و امام حسن(ع) به شمار می آید[۴] و از امام علی(ع)، عبد اللّٰه بن مسعود، زید بن ثابت و بقیره، همسر سلمان فارسی، حدیث شنیده است[۵] و راویانی چون ابو اسحاق سَبیعی همْدانی، ضحّاک بن مُزاحم، عامر شَعْبی و عطاء بن ابی رِباح از او حدیث نقل کرده اند.[۶] علمای رجال، او را به تقوا و جلالت قدر و وثاقت ستوده اند.[۷] اهل سنّت، در توثیق و تضعیف وی، یک داستان نیستند. برخی او را تضعیف[۸] و برخی توثیقش کرده اند.[۹] بخاری و مسلم، روایات او را نیاورده اند.[۱۰] سبب تضعیف او را محبّت شدیدش به امام علی(ع) و برتر دانستن ایشان بر دیگران دانسته اند.[۱۱]

احادیث و آثار

حارث اعور، احادیث و خطبه های امیر مؤمنان(ع) را مکتوب می کرد.[۱۲] او نخستین گرد آورنده خطبه های امام علی(ع) است.[۱۳] روایات بسیاری به نقل از او در کتاب های شیعه و اهل سنّت، آمده اند. این روایات که بیشتر به نقل از امام علی(ع) هستند، موضوعات و مباحث مختلف اعتقادی و گاه احکام فقهی، تفسیر و اخلاق را در بر می گیرند. از او یک روایت نیز به نقل از امام حسین(ع) آمده است.[۱۴] شیخ طوسی، از او یک اثر با عنوان کتاب المسائل التی أخبر بها أمیر المؤمنین الیهودی، نام برده است.[۱۵] نیز در منابعی به صحیفة الحارث اشاره شده است.[۱۶]

[۱] . الأنساب، سمعانی: ج۱ ص۱۹۲.

[۲] . الأمالی، مفید: ص۳ ح ۳.

[۳] . المـنتخب من کتاب ذیل المذیل للطبری (ذیل تاریخ الطبری: ج۱۱): ص۶۷۲ و ر.ک: الطـبقات الکـبری: ج۶ ص۱۶۹.

[۴] . رجال البرقی: ص۴، رجال الطوسی: ص۶۰ ص۵۱۳ و ص۹۴ ش۹۲۷.

[۵] . تهذیب الکمال: ج۵ ص۲۴۵.

[۶] . همان.

[۷] . رجال الکشّی: ج۱ ص۲۹۹ ش۱۴۲- ۱۴۳، رجال ابن داود: ص۶۷، تنقیح المقال: ج۱ ص۲۴۵.

[۸] . الضعفاء الکبیر: ج۱ ص۲۰۸.

[۹] . تاریـخ یحیی بن معـین: ج۱ ص۲۶۵.

[۱۰] . وفیات الأعیان: ج۲ ص۳۳۹.

[۱۱] . تهذیب التهذیب: ج۱ ص۴۷۱ ش۱۲۱۰.

[۱۲] . ر.ک: الکافی: ج۱ ص۱۴۱ ـ ۱۴۲، التوحید: ص۳۱ ـ ۳۴.