راهکارهای علامه حلی در برخورد با تعارض آرای رجالی در خلاصةالاقوال - صفحه 127

رجال الکشی روایتی نقل شده۱ که به نظر شهید ثانی بر خلاف توثیق اوست.۲ علامه او را در قسم نخست روات ذکر کرده و تنها توثیق نجاشی را مطرح کرده است؛۳ چرا که قول نجاشی در اغلب موارد بر اقوال سایر رجالیان ترجیح می‌یابد.

نتیجه

از آنچه در این مجال اندک بیان شد، می‌توان نتیجه گرفت که:

1. علامه حلی در برخورد با تعارضات، هیچ گاه بنا بر سلیقه‌های موردی عمل ننموده و عملکرد وی در این گونه موارد روشمند است؛

2. علامه هیچ گاه به طور مطلق قول جارح بر معدل یا معدل بر جارح را مقدم ندانسته است؛

3. علامه در برخورد با تعارضات ظاهری و غیر واقعی، میان اقوال رجالیان جمع نموده است؛

4. علامه در برخورد با تعارضات واقعی، سعی نموده است تا در صورت امکان یکی از اقوال را بر دیگری ترجیح دهد؛

5. مرجحات ایشان عبارت است از: ترجیح نظر نجاشی بر سایر رجالیان، کثرت جارحان یا معدلّان، سند معتبر روایات و وجود قراینی در کلام رجالیان؛

6. در مواردی که ترجیح یکی از اقوال میسر نباشد، به جهت نا مشخص بودن حال راوی، علامه راوی را در میان روات غیر معتمد قرار می‌دهد؛

7. علامه در برخی از موارد اقوال متعارض رجالیان را طرح نکرده و تنها قول مختار خویش را بیان کرده است.

کتابنامه

_ اختیار معرفة الرجال (الرجال)، محمد بن عمر کشی، انتشارات دانشگاه مشهد، 1348ق.

_ اعیان الشیعة، سید محسن امین، محقق: حسن امین، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، بی تا.

_ آشنایی با اصول علم رجال، سید علی دلبری، مشهد: آستان قدس رضوی، اول، 1391ش.

1.. همان، ص۴۲۶.

2.. حاشیه خلاصه، ص۹۴۶.

3.. خلاصة الاقوال، ص۱۱۴.

صفحه از 129