81 ـ دشمن

1

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِقْبَلِ الْحَقَّ مِمَّنْ اَتاكَ بِهِ صَغيرٌ اَوْ كَبيرٌ وَ اِنْ كانَ بَغيضا وَارْدُدِ الْباطِلَ عَلى مَنْ جاءَ بِهِ مِنْ صَغيرٍ اَوْ كَبيرٍ وَ اِنْ كانَ حَبيبا ؛^۱

۰.حق را از هر كس كه برايت آورد، كوچك باشد يا بزرگ، بپذير، هر چند دشمنت باشد و باطل را، كوچك يا بزرگ، هر كس گويد به خودش برگردان، هر چند دوستت باشد.

2

امام على عليه‏السلام:

۰.لا تُغالوا فى مُهورِ النِّساءِ فَيَكونَ عَداوَةً ؛^۲

۰.مهريّه‏هاى زنان را سنگين نگيريد، كه باعث كدورت و دشمنى مى‏شود.

3

امام على عليه‏السلام:

۰.كُنّا اِذَا احْمَرَّ الْبَاْسُ وَ لَقِىَ القَومُ الْقَوْمَ اتَّقَيْنا بِرَسولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فَما يَكونُ اَحَدٌ اَقْرَبَ اِلَى الْعَدُوِّ مِنْهُ ؛^۳

۰.وقتى كه آتش جنگ بر افروخته مى‏شد و دو لشكر به هم مى‏رسيدند، به پيامبر پناهنده مى‏شديم و كسى نبود كه از آن حضرت به دشمن نزديك‏تر باشد.

4

امام صادق عليه‏السلام:

۰.مَنْ بَغى صَيَّرَ اللّه‏ُ بَغْيَهُ عَلى نَفْسِهِ وَصارَتْ نُصْرَةُ اللّه‏ِ لِمَنْ بَغى عَلَيْهِ وَمَنْ نَصَرَهُ اللّه‏ُ غَلَبَ وَاَصابَ الظَّفَرَ مِنَ اللّه‏ِ؛^۴

۰.هر كس ستم كند خداوند ستمش را به خود او باز مى‏گرداند و يارى خدا نصيب كسى مى‏گردد كه به او ستم شده و كسى كه خدا او را يارى كند غلبه پيدا مى‏كند و از جانب خدا پيروزى نصيبش مى‏شود.

5

امام صادق عليه‏السلام:

۰.يَنْبَغى لِلْمُؤْمِنِ اَنْ يَكونَ فيهِ ثَمانى خِصالٍ: وَقورا عِنْدَ الهَزاهِزِ، صَبورا عِندَ البَلاءِ، شَكُورا عِنْدَ الرَّخاءِ، قانِعا بِما رَزَقَهُ اللّه‏ُ، لايَظْلِمُ الاَعْداءِ، وَلا يَتَحامَلُ لِلاَْصْدِقاءِ، بَدَنُهُ مِنْهُ فى تَعَبٍ وَ النّاسُ مِنْهُ فى راحَةٍ؛^۵

۰.سزاوار است مؤمن هشت خصلت داشته باشد: در سختى‏ها باوقار، در گرفتارى صبور، در آسايش شاكر و به روزى خداوند قانع باشد، به دشمنان ستم نكند، از دوستان كينه و دشمنى به دل نگيرد، بدنش از او در رنج و مردم از او در آسايش باشند.

6 امام صادق عليه‏السلام:

۰.اِحتَجِز مِنَ النّاسِ كُلِّهِم بِ «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ» و بِ «قُلْ هُوَ اللّه‏ُ أحَدٌ» اِقرَأها عَن يَمينِكَ و عَن شِمالِكَ و مِن بَينِ يَدَيكَ و مِن خَلفِكَ و مِن فَوقِكَ و مِن تَحتِكَ؛^۶

۰.خود را از تمامى مردم با بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم و قل هو اللّه‏ احد حفظ كن. آن را از سمت راست و چپ و جلو و عقب و بالا و پايين بخوان.

7

امام باقر عليه‏السلام:

۰.... اِنَّ الاَْمْرَ بِالْمَعْروفِ وَ النَّهْىَ عَنِ الْمُنكَرِ سَبيلُ الاَْنْبياءِ وَ مِنْهاجُ الصُّلَحاءِ، فَريضَةٌ عَظيمَةٌ بِها تُقامُ الْفَرائِضُ، وَ تَاْمَنُ الْمَذاهِبُ وَ تَحِلُّ الْمَكاسِبُ، وَ تُرَدُّ الْمَظالِمُ وَ تَعْمُرُ الاَْرْضُ، وَ ينْتَصِفُ مِنَ الاَْعداءِ وَ يَسْتَقيمُ الاَْمْرُ... ؛^۷

۰.امر به معروف و نهى از منكر راه و روش پيامبران و شيوه صالحان است و واجب بزرگى است كه واجبات ديگر با آن بر پا مى‏شوند، راه‏ها امن مى‏گردد و درآمدها حلال مى‏شود و حقوق پايمال شده، به صاحبانش برمى‏گردد، زمين آباد مى‏شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى‏شود و كارها سامان مى‏پذيرد.

8

امام على عليه‏السلام:

۰.مَا السَّيْفُ الصّارِمُ فى كَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛^۸

۰.شمشير بُرّنده در دست شجاع براى او دشمن شكن‏تر از راستگويى نيست.

9

امام على عليه‏السلام:

۰.اَعْدى عَدُوٍّ لِلْمَرْءِ غَضَبُهُ وَ شَهْوَتُهُ فَمَنْ مَلَكَهُما عَلَتْ دَرَجَتُهُ وَبَلَغَ غايَتَهُ؛^۹

۰.بدترين دشمن آدمى خشم و شهوت اوست، پس هر كس آن دو را در اختيار بگيرد، مقامش بالا مى‏رود و به هدفش مى‏رسد.

10

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اَلا وَ اِنَّ اَعْقَلَ النّاسِ عَبْدٌ عَرَفَ رَبَّهُ فَاَطاعَهُ وَ عَرَفَ عَدُوَّهُ فَعَصاهُ وَ عَرَفَ دارَ اِقامَتِهِ فَاَصْلَحَها وَ عَرَفَ سُرْعَةَ رَحيلِهِ فَتَزَوَّدَ لَها؛^۱۰

۰.بدانيد كه عاقل‏ترين مردم كسى است كه پروردگارش را بشناسد و از او پيروى كند، دشمنان خدا را بشناسد و از آنان نافرمانى كند، جايگاه ابدى خود را بشناسد و آن را آباد كند و بداند به زودى به آنجا سفر خواهد كرد و براى آن، توشه بردارد.