61 ـ كشاورزى

1

امام صادق عليه‏السلام:

۰.الفَضْلُ بْنُ اَبى قُرَّةَ: دَخَلنا عَلى اَبى عَبدِاللّهِ عليه‏السلام وَ هُوَ يَعْمَلُ فى حائطٍ لَهُ فَقُلنا: جَعَلَنَا اللّهُ فِداكَ! دَعْنا نَعْمَلْ لَكَ اَو تَعْمَلْهُ الغِلمانُ. قالَ: لا، دَعونى فَاِنّى اَشْتَهى اَنْ يَرانِى اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اَعْمَلُ بِيَدى وَ اَطْلُبُ الحَلالَ فى اَذى نَفْسى؛^۱

۰.فضل بن ابى قرّه: خدمت امام صادق عليه‏السلام كه در باغشان مشغول كار بودند، رسيديم و عرض كرديم: خدا ما را فداى شما كند! اجازه بدهيد يا ما برايتان كار كنيم و يا غلامان. حضرت فرمودند: نه، مرا به حال خود بگذاريد؛ زيرا دوست دارم خداوند عزّوجلّ مرا در حال كار كردن و زحمت كشيدن براى كسب روزى حلال ببيند.

2

امام حسن عليه‏السلام:

۰.لَوْ اَنَّ النّاسَ سَمِعوا قَوْلَ اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَسولِهِ لاََعْطَتْهُمُ السَّماءُ قَطْرَها وَ الاَْرْضُ بَرَكَتَها وَ لَمَا اخْتَلَفَ فى هذِهِ الاُْمَّةِ سَيْفانِ وَ لاََكَلوها خَضْراءَ خَضِرَةً اِلى يَوْمِ القيامَةِ؛^۲

۰.اگر مردم سخن خدا و پيامبرش را مى‏شنيدند، آسمان بارانش را و زمين بركتش را به آنان مى‏بخشيد و هرگز در اين امّت، اختلاف و زدوخورد پيش نمى‏آمد و همه از نعمت سر سبز دنيا تا روز قيامت، برخوردار مى‏شدند.

3

امام على عليه‏السلام:

۰.فَضيلَةُ السُّلطانِ عِمارَةُ البُلدانِ؛^۳

۰.فضيلت حاكم بدان است كه سرزمين ها را آباد كند.

4

امام باقر عليه‏السلام:

۰.كانَ أميرُ المؤمنينَ عليه‏السلام يقولُ: مَن وَجَدَ ماءً وتُرابا ثُمّ افتَقَرَ فَأبعَدَهُ اللّه‏ُ ؛^۴

۰.امير المؤمنين عليه‏السلام مى‏فرمود: هر كه با وجود داشتن آب و خاك نيازمند باشد، خدا [از رحمت خود]دورش گرداند.

5

امام صادق عليه‏السلام:

۰.ازرَعُوا واغرِسُوا، فلا واللّه‏ِ ما عَمِلَ الناسُ عَملاً أحَلَّ ولا أطيَبَ مِنهُ؛^۵

۰.زراعت كنيد و درخت بكاريد ؛ به خدا سوگند كه مردم شغلى حلال‏تر و پاكيزه‏تر از آن پيشه نكرده‏اند.

6

امام باقر عليه‏السلام:

۰.خَيْرُ الْأَعْمَالِ زَرْعٌ يَزْرَعُهُ فَيَأْكُلُ مِنْهُ الْبَرُّ وَ الْفَاجِرُ؛^۶

۰.بهترين كارها زراعت و كشاورزى است كه نفعش عايد عموم مى‏شود و از محصول آن نيكوكاران و بدكاران هر دو ارتزاق مى‏نمايند.

7

امام صادق عليه‏السلام:

۰.ـ لَمّا سَأ لَهُ يزيدُ بنُ هارونَ الواسِطيُّ عنِ الفَلاّحِينَ ـ: هُمُ الزّارِعُونَ كُنوزَ اللّه‏ِ في أرضِهِ، وما في الأعمالِ شَيءٌ أحَبَّ إلى اللّه‏ِ مِن الزِّراعَةِ... ؛^۷

۰.ـ در پاسخ به يزيد بن هارون واسطى كه از ايشان درباره برزگران پرسيد ـ فرمود: آنان كشتگران گنجهاى خدا در زمين اويند. در ميان كارها هيچ كارى نزد خداوند محبوب‏تر از كشاورزى نيست و خدا هيچ پيامبرى نفرستاد، مگر آن كه كشاورز بود....

8

مستدرك الوسائل:

۰.رَأى رَسولُ اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قَوما لا يَزرَعونَ، قالَ: ما أنتُم؟ قالوا: نَحنُ المُتَوَكِّلونَ. قالَ: لا، بَل أنتُمُ المُتَّكِلونَ؛^۸

۰.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مردمى را ديد كه به كشت و كار نمى‏پردازند. فرمود: «شما كيستيد؟» گفتند: «ما توكّل پيشگانيم». فرمود: «نه؛ بلكه سربارانيد».

9 امام صادق عليه‏السلام:

۰.سُئِلَ النَّبِيُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: أيُّ المالِ خَيرٌ؟ قالَ: الزَّرعُ زَرَعَهُ صاحِبُهُ وأصلَحَهُ، وأدّى حَقَّهُ يَومَ حَصادِهِ؛^۹

۰.از پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله پرسيده شد: «كدام دارايى بهتر است؟» فرمود: «زراعتى كه صاحبش آن را كشت كند و به سامان آورَد و به هنگام درو، حقّش را به جاى آورَد».

10

پيامبر عليه‏السلام:

۰.ما مِن مُسلِمٍ يَغرِسُ غَرسا أو يَزرَعُ زَرعا، فَيَأكُلُ مِنهُ طَيرٌ أو إنسانٌ أو بَهيمَةٌ، إلاّ كانَ لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ؛^۱۰

۰.هيچ مسلمانى نيست كه نهالى بكارد يا زراعتى كشت كند و پرنده‏اى يا انسانى يا چهارپايى از آن بخورد، جز اين كه آن برايش صدقه به شمار مى‏رود.