اعتبارسنجی الصحیفة السجادیة - صفحه 51

به صحیفه ابن مطهر دسترسی داشته است.۱ ابن شاذان قمی،۲ شاگرد شیخ صدوق نیز دعای سوم صحیفه۳ را از طریق ابن مطهّر نقل کرده است.۴ بنا بر این، طریق ابن مطهّر، تا اندازه‌ای اطمینان‌آورتر از سایر راه‌هاست

4. تیمن و تبرک بودن طریق: چهارمین قرینه بر اعتبار صحیفه سجادیه، شهرت کتاب صحیفه سجادیه است. در این صورت، اسامی موجود در طریق کتاب، تنها بیان‌گر مسند بودن طریق است و نیازی به بررسی راویان موجود در طریق نیست. این نظریه را نخستین بار مرحوم ملا محمد تقی مجلسی بیان کرده است. وی بر این باور بود که طرق تحمّل حدیث در نقل خبر به کتب غیر متواتر و غیر مشهور اختصاص داشته است. بنا بر این، نقل طرق در کتب متواتر نظیر کتب اربعه حدیثی و کتب مشهور در نزد ائمه ثلاثه (کلینی، صدوق و طوسی) موضوعیتی ندارد و ابداع شیخ صدوق در بازسازی مشیخه تنها برای تیمن و تبرک بوده است. ۵ آیة الله بروجردی نیز نظریه تیمن و تبرک را پذیرفته‌اند و افزون بر آن، معتقد بودند که دلیل آوردن «مشیخه» به وسیله شیخ صدوق و شیخ طوسی از آن روست که به خواننده اعلام کنند که احادیث مسند است و به گونه مرسل نقل نشده است؛ زیرا انتساب کتاب‌ها به نویسندگانش ثابت شده بوده و نیاز به بیان اسناد نبوده است.۶

با توجه به این نظریه بعید نیست که ذکر سند در ابتدای صحیفه سجادیه هم از باب تیمن و تبرک بوده باشد تا خواننده صحیفه در قرن ششم دریابد که با کتابی رو به رو است که از زمان صدورش، اهتمام به انتقال دست به دست آن بوده است. اگر چه شهرت صحیفه مانند کتب اربعه نیست؛ ولی ذکر آن در کتاب‌های فهرستی و نیز تعبیر من ادعیة الصحیفه در کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی تا اندازه‌ای شهرت صحیفه نزد عالمان را نشان می‌دهد.

5. فراوانی اعتماد عالمان به صحیفه کامله: پنجمین قرینه‌ای که اعتماد به صحیفه سجادیه کامله را افزایش می‌دهد، فراوانی عالمان بزرگی است که به روایت ابو المفضل

1.. کفایة الاثر، ص۳۰۶.

2.. ابو الحسن محمّد بن احمد بن علی بن الحسن بن شاذان قمی.

3.. فی الصلوة علی حملة العرش و کل ملک مقرّب.

4.. بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۱۷، ح۸۵.

5.روضة المتقین، ج۱، ص۲۹.

6.. کلیات فی علم الرجال، ص۳۹۳.

صفحه از 56