کاری را بیهوده انجام نمیدهد، قرآن کریم را به عنوان کتاب جامع دین و شریعت اسلام برای هدفی نازل کرده است و آن، این است که بشر از زمان نزول تا قیامت، برنامه زندگی خود را بر اساس آن تنظیم کند و زمینه سعادت ابدی را برای خویش فراهم سازند.
ب. به اقتضای حکمت پروردگار و تحقق هدف مذکور باید قرآن کریم، بدون هر گونه کاستی یا زیادتی در همه اعصار، نسل اندر نسل در اختیار مردم قرار گیرد و این جز با تدبیرهای لازم خداوند و پیامبر صلی الله علیه وآله در جمع و پیشگیری از تحریف نمیتواند باشد.۱ خداوند تعالی، خود به مقتضای حکمتش چنین اشاره کرده است:
«لَّا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَینِْ یَدَیْهِ وَ لَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَکِیمٍ حَمِید»؛۲
از پیش روی آن و از پشت سرش باطل به سویش نمیآید وحی [نامه] ای است از حکیمی ستوده [صفات].
آیه شریفه مبیّن این حقیقت است که چون قرآن کریم از ناحیه خدای حکیم نازل شده، رسول اکرم صلی الله علیه وآله ، گذشته از آن که مشمول هدایت و تدبیر الهی است، خود مدبّری یگانه است و میداند که قرآن کریم باید تا قیامت، بدون هر گونه کاستی یا زیادتی باقی بماند؛ زیرا بعد از او پیامبری دیگر نخواهد آمد. بنا بر این، ضروری است که برای حفظ قرآن کریم تدبیری درست بیاندیشد. او بهتر از هر سیاستمداری میدانست که در آن اوضاع و احوال سیاسی که منافقان، مشرکان، دولتهای بزرگ و پیروانی از ادیان دیگر میخواستند، به هر صورت ممکن قرآن کریم را _ که اساس اسلام است _ از بین ببرند و میفهمید که پراکنده گذاشتن آن، زمینه مناسبی برای دشمنان اسلام است که با تحریف قرآن اعتبار و حجیّت آن را مخدوش سازند.
پاسخ به شبهات
1. برخی گفتهاند که جمعآوری و نظم و ترتیب قرآن کریم، موضوعی تاریخی است و با دلیل عقلی اثبات نمیشود.۳
در پاسخ میگوییم: اولاً، جمعآوری قرآن کریم، فقط یک موضوع تاریخی نیست؛ زیرا مسائلی از قبیل توقیفی بودن ترتیب آیات و سور، حجیت و اعتبار قرآن کریم، حکمت و تدبیر
1.. کاوشی در تاریخ جمع قرآن، ص۶۷ - ۶۸.
2.. سوره فصلت، آیه ۴۲.
3.. التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۸۵.