بررسی دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال - صفحه 123

با این روش با رویکردی اخباری منشانه به بررسی احادیث پرداخته‌اند. مانند مرحوم مجلسی اول در شرح کتاب من لا یحضره الفقیه به نام روضة المتقین و مرحوم مجلسی دوم در شرح خود بر کتاب الکافی که مرآة العقول نام دارد. آنان، در توثیق و تضعیف رجال با سهولت برخورد کرده و کفه ترازو را به سمت توثیق رجال و در نهایت تصحیح حدیث سنگین می‌نمودند.

_ اخباریان در مقام توثیق و مدح راوی سهل می‌گرفته‌اند و در مقابل در امر تضعیف راوی سخت گیری می‌نموده‌اند. این نظریه زمانی به اوج خود می‌رسد که اخباریان، کوشیدند بسیاری از راویان که به غلو متهم بوده، توثیق نموده و در رد نسبت غلو از آنان تلاش نمایند و بر کسانی چون ابن غضائری _که کتابی در باره راویان ضعیف نگاشته است_ و بر کثرت جرح و قدح ثقات نزد وی خرده گرفتند.

_ برخی از دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال به قرار زیر است: بررسی سندی روایات در هنگام تعارض روایات، شناسایی طبقات روات، استحباب عمل به حدیث همراه با اسناد، دفع تهمت از شیعه برای عدم اتصال روایات، تیمن و تبرک، رهیافت به قراین صدور حدیث از معصوم علیه السلام ، توجه و توصیه امامان معصوم به احوال روات، بررسی کتب حدیثی (غیر از کتب اربعه) برای اثبات صحت حدیث، مؤانست مردم به تقسیم اربعه، جرح و تعدیل راویان با رویکردی اخباری، اثبات اعتبار مصادر کتب حدیثی و صحت انتساب این کتاب‌ها به مؤلفان و ...

_ آنان سبک نوینی را در عرصه دانش رجال و بررسی حدیث بر اساس وثاقت راوی پی ریختند، از آنجا که در حکم به وثاقت راوی تنها به نصوص رجالی اکتفا نکرده و از راه‌های دیگری را نیز برای اثبات وثاقت راوی سخن به میان آورده‌اند. از آن میان می‌توان به عناوینی از قبیل آن که «راوی از اصحاب اجماع باشد» یا «راوی از مشایخ اجازه باشد» و ... اشاره نمود.

کتابنامه

_ الاصولیون و الاخباریون فرقة واحدة، فرج عمران قطیفی، نجف: مطبعة حیدریه،1376ش.

_ ‏الاعتقادات، محمد بن محمد بن نعمان مفید، تهران: روشنای‌ مهر، ۱۴۳۰ق.

_ بحوث فی فقه الرجال، محمد آصف حسنی، قم: سید الشهداء، 1403ق.

_ ‏تاریخ الیعقوبی، احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، بیروت: دار صادر، بی تا.

صفحه از 125