_ عمل به توصیه امامان معصوم مبنی بر توجه به احوال راویان

اخباریان با عنایت به جایگاه ویژه اهل بیت علیهم السلام بر وظیفه شیعیان _ که عبارت از تسلیم در برابر رهبران و فرمان‌برداری محض از ائمه و تمسک به اخبار آنان است _ تأکید فراوان دارند تا آنجا که یکی از دلایل تألیف کتب رجالی و پرداختن به احوال راویان را، اهتمام ائمه علیهم السلام به مدح و ذم راویان می‌دانند.

شیخ حر عاملی در این باره چنین می‌گوید:

از آنجا که ائمه علیهم السلام به مدح راویان و توثیق آنان و أمر به أخذ حدیث از آنان اهتمام فراوان داشته‌اند و همچنین مخالفان خود را مورد قدح و ذم قرار می‌دادند، سزاوار است که در شناخت آنان بکوشیم.^۱

_ مؤانست مردم به تقسیم اربعه حدیث

برخی از اخباریان با وجود معتبر دانستن کتب اربعه، به بررسی سندی احادیث به شیوه متأخران همت گماشته‌اند. محمد تقی مجلسی از آن دسته از اخباریانی است که به این مهم همت گماشته است. وی در بیان چرایی این عمل چنین می‌گوید:

چون، بیشتر مردم به این روش، مأنوس شده‌اند، بدین تقسیم همت گماردم و مخالفت با عامه مردم، سبب سلب اعتماد ایشان می‌شود.^۲

_ جرح و تعدیل راویان با رویکردی اخباری

توجه به مبنای رجالی اخباریان، حاکی از سهل‌گیری آنان در توثیق راویان است. این نکته بسیار حائز اهمیت است که مبنای جرح و تعدیل رجال در میان اخباری‌ها با مبانی اخباری ایشان در فقه‌ورزی تناسب دارد. به عبارت دیگر، آنان نوعی رجال‌شناسی اخباری را پی ریختند.^۳ بر مبنای آنان، عده بیش‌تری از راویان به وثاقت رسیده و در نتیجه، صحت احادیث بیشتری اثبات می‌گردد.

تاریخ حدیث، گویای آن است که تساهل در پذیرش روایات _ که امری مناسب با طبیعت برخی راویان بوده است _ در صدر اول و عصر قدما نیز وجود داشته است.

بعضی از تعبیرهای رایج در شرح حال برخی راویان از قبیل: «یروی عن الضعفاء» و