بررسی دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال - صفحه 116

هم‌عصر و شریک باشند.۱ علم رجال زمانی ارزش خود را نشان می‌دهد که با سه محور اطلاعاتی (بیان طرق، بیان طبقه و تضعیف و توثیق راوی) کمکی شایان در شناسایی راویان می‌کند. پیکره سند از راویان تشکیل شده و شناخت راویان، طبقات و طرق، باعث می‌گردد اعتبار حدیث فراهم آید. می‌توان گفت که حکم به صحت یا ضعف حدیث تنها از طریق بررسی تک تک راویان به دست نمی‌آید، بلکه توجه به طبقه راوی نیز می‌تواند قرینه واضحی در اثبات یا رد حدیث بنماید.

از این رو، محمد تقی مجلسی راویان را در کتاب طبقات الرواة در دوازده طبقه تقسیم‌بندی می‌نماید.۲ بنا بر این، می‌توان گفت استفاده اخباریان از علم رجال گاه به منظور شناسایی طبقات راویان بوده است.

_ استحباب عمل به حدیثی که دارای سند است.

سند در علم الحدیث جایگاه خاصی دارد. محدثان از قدیم بدین مهم توجه داشته‌اند و سند را به عنوان قرینه‌ای برای صحت حدیث و گاه برای استحباب می‌آوردند. محمد تقی مجلسی در این باره می‌گوید:

عمل به حدیث با اسناد حداقل آن، استحباب است.۳

_ دفع تهمت از شیعه برای عدم اتصال روایات

توده اخباریان بر این باورند که چون عالمان عامه بر محدثان و راویان شیعی عیب می‌گرفتند که آنان روایاتی را نقل می‌کنند که فاقد سلسله سند است و احادیث آنان اتصال ندارد. بنا بر این، محدثان مجبور شدند، برای دفع این تهمت و اثبات این که روایات آنان متصل است و مقطوع نیست، به ذکر سلسله اسناد بپردازند.۴

_ تیمن و تبرک

اکثر اخباریان مدعی هستند که ذکر اسناد در روایات از باب تیمن و تبرک بوده است؛ حتی برخی از بزرگان اصولی نیز به نوعی بدین مسأله اذعان دارند.

مجلسی اول، چنین بیان می‌کند:

1.. علم الحدیث، ص۲۴۵.

2.. الذریعة، ج۱۰، ص۱۰۱.

3.. لوامع صاحبقرانی، ص۱۵۳.

4.. الفوائد المدنیه، ص۳۷۷.

صفحه از 125