فرعون ذلك العصر الذاهب، و الدهر المملوء بالمعايب، يأتي يوم القيامة، يقدم قومه فيوردهم النّار، و يرديهم العار، فبئس الورد و المورود؛
او فرعون دوره خودش بود که همانند او که به تعبير قرآن (سوره هود، آيه 96 ـ 98) قومش را وارد جهنّم ميکند، وي نيز قومش را وارد آتش خواهد کرد و لباس ننگ خواهد پوشانيد.
8. کراجکي مينويسد:
به کسي گفتند لذّت چيست؟ گفت: دو چيز: ترک حيا و پيروي از هواي نفس. به او گفته شد: هذه لذّة لا تنفك من شيئين: عاجل العار و آجل النّار؛ در اين صورت، اين لذّت از دو چيز جدا نيست، ننگ دنيا و آتش آخرت ( معدن الجواهر، ص 29).
نتيجهگيري
گذشت که تلاشهاي رسول اکرم صلي الله عليه و آله در کنار آموزههاي قرآن، بسياري از انديشههاي جاهلي را از عرصه اجتماع بيرون راند. امّا ديديم که پس از پيامبر صلي الله عليه و آله با وجود ادّعاي تمسّک به قرآن و بي نيازي از عترت، آهسته آهسته انديشهها و باورهاي جاهلي به متن جامعه باز ميگردد تا جايي که کساني چون مهاجران نيز بر شعارهاي جاهلي تکيه و تأکيد ميکنند. چنان چه در شعار «النّار و لا العار» اين گونه بود. در اين نوشتار، روشن گشت که امامان هدايت، به تناسب شرايط اجتماعي و توانشان از فرصتهاي پيش رو استفاده کردند و ابراهيموار بر پيکره اين انديشه باطل کوفتند و از تجديد حيات و گسترش آن در جامعه جلوگيري کردند. در اين مختصر، نمونهاي از تلاشهاي عترت پيامبر صلي الله عليه و آله براي محدود ساختن حوزه قدرت جبهه باطل در جامعه تبيين شد. نمونههايي از اين دست از سيره ائمّه عليهم السلام گوياي آنند که اين بزرگواران در شرايط محروميت از قدرت سياسي و فرصت فعاليت آزاد فرهنگي، نيز تمام توان خود را براي عمل به وظيفه هدايتگري به کار ميگيرند. حال اگر جامعه اسلامي به ارزش کلام پيامبر صلي الله عليه و آله در حديث ثقلين پي ميبرد و اداره جامعه را به آنان ميسپرد، در تمام ابعاد حيات بشري شاهد اين گونه هدايتگري بودند و از غلطيدن در ورطههاي هلاک و گمراهي ايمني مييافتند.
نکته ديگري که از شيوه برخورد ائمّه با اين ضرب المثل فهميده ميشود، جايگاه عزّتطلبي و عزّتمداري و حدود و ثغور آن است. خط قرمز در عزّتطلبي، مقابله با خواست خداست. از اين رو، در عزّتخواهي نبايد، فرمان و خواست خداوند ناديده گرفته شود؛ چرا که فرد را گرفتار غضب خدا و در نتيجه دچار ذلّت و خواري بي نظير ميگرداند و آن چيزي نيست جز ورود در جهنّم. اين حقيقت، گوياي اين نکته است که اگر شرايط به گونهاي شود که انسان بر سر دو راهي گزينش