می‌کند؛^۱ اما امام صادق علیه السلام در روایتی به بیان مصادیق متفاوتی برای آیه پرداخته و «الصّادقین» را پیامبر صلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام معرفی می‌فرماید.^۲

گر چه مفهوم واژه «الصّادقین» عام است، اما از روایات بسیاری استفاده می‏شود كه منظور از این مفهوم در این‌جا گروه خاصی هستند. از جمله این روایات، روایت سلیم بن قیس هلالی است که از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می‌کند:

مامورین به این دستور همه مؤمنان‌اند و اما عنوان «الصّادقین» مخصوص علی علیه السلام و اوصیای بعد از ایشان تا روز قیامت است.^۳

بنا بر این، با توجه به روایات، فرمان الهی در این ‌آیه بودنِ با اهل بیت پیامبر علیهم السلام تا روز قیامت است؛ نه بودنِ با برخی از صحابه در زمان محدود.

از آنجا که برای یک مفهوم کلی مصادیق فراوانی را می‌توان پیدا نمود، در میان روایات بیان مصداق اختلافات بسیاری مشاهده می‌شود؛ به گونه‌ای که روایتی مصداق و یا مصادیقی را برای آیه ذکر می‌کند، و روایت دیگر مصداق و یا مصادیق دیگری را برای همان آیه ذکر می‌کند. با این حال، وجود قراین و شواهد، اشاره به بهترین مصداق را در روایات تفسیری امام علیه السلام تأیید می‌کند.

در این بخش با بررسی برخی از گونه‌های تفسیری که هم در روایات امام مشاهده می‌شود و هم در روایات تابعان، تا حدی با بیان جامع و دقیق امام آشنا شدیم.

بخش دوم

روایات بخش دوم روایاتی است که به تبیین آیات مجمل، تخصیص آیات عام و تقیید آیات مطلق می‌پردازد. بسیاری از روایات تفسیری امام این گونه روایات هستند. نمونه‌هایی از این روایات عبارت‌اند از:

روایات مبیّن آیات مجمل

گاهی روایت امام اجمال موجود در آیه را تبیین می‌کند؛ مانند روایت ذیل آیه «... وَ لِلهِ عَلی النَّاسِ حِجُّ الْبَیتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیهِ سَبِیلاً ...»^۴که در آن امام صادق علیه السلام در تبیین آیه