به کار رفته است و کتاب‌های او به تخلیط منسوب شده است.۱ این شخص همان اسحاق بن محمد بصری است که شیخ طوسی نام او را در کتاب رجالش در زمره اصحاب امام هادی و امام حسن عسکری علیهما السلام ذکر کرده است.۲ کشی با وجود این که او را فردی غالی و ضعیف می‌داند، در موارد بسیاری از او نقل کرده است. عیاشی نقل می‌کند:
برای این که از احادیث او چیزی بنویسم، به بغداد رفتم و از او خواستم کتابی به من دهد تا از آن نسخه برداری کنم. او کتاب‌هایی با مضمون تفویض از کتاب‌های مفضل بن عمر به من نشان داد و من رغبتی به آنها نشان ندادم.۳
نجاشی او را صاحب کتاب اخبار السید و مجالس هشام می‌داند.۴
شیخ کلینی با یک واسطه از این شخص نقل قول می‌کند. این واسطه معمولاً علی بن محمد یا محمد بن ابی عبدالله است. سند روایات اسحاق بن محمد در الکافی تقریباً در تمامی موارد به جز یک مورد۵ یکسان است که نشان میدهد این کتاب از طریق این دو نفر به دست شیخ کلینی رسیده است.
تقریباً تمام راویات این شخص و این کتاب۶ در باره امام حسن عسکری علیه السلام است و این، با توجه به فهرست کتب وی، ما را بر این می‌دارد که بگوییم این روایات مربوط به کتاب اخبار السید او است و منظور از سید، امام عسکری علیه السلام است. معمولاً در منابع رجالی منظور از سید در کتاب‌هایی که با نام اخبار السید نوشته شده اند، سید حمیری است و بر این اساس، برخی این کتاب را نیز از کتاب‌هایی بر شمرده‌اند که در باره سید حمیری تألیف شده است.۷ اما از آنجا که در فهرست کتب وی کتاب دیگری که بتوان گفت این روایت از آن کتاب گرفته شده است، وجود ندارد، این احتمال هم تقویت می‌شود و بر این اساس، برخی این نظر را ارائه کرده اند که منظور از السید امام عسکری علیه السلام است.۸ البته
1.. رجال النجاشی، ص۷۳؛ رجال ابن الغضائری، ص۴۱.
2.. الرجال، طوسی، ص۳۸۴ و ۳۹۵.
3.. ر.ک: اختیار معرفه الرجال، ج۱، ص۷۲ و ۷۳ و۲۸۶ ۴۱۵؛ ج۲، ص۴۲۵، ۴۲۶، ۴۲۹، ۴۴۳ و...؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۳۲ _ ۲۳۸.
4.. رجال النجاشی، ص۷۳.
5.. الکافی، ج۱، ص۳۳۷.
6.. جز دو مورد همان، ج۳، ص۳۹۲ و ج۵، ص۹۴.
7.. در باره فهرست این کتاب‌ها ر.ک: اخبار السید حمیری، مقدمه، ص۱۴۴- ۱۴۷.
8.. «منابع الکافی»، ص۳۳.
