جستاری در باب منابع داده‌های تاریخی کتاب الکافی - صفحه 37

موارد کتاب ابن سنان بوده است. البته تاریخ مربوط به حضرت زهرا علیها السلام در الکافی از طریقی دیگر غیر از طریق ابن سنان ذکر شده و از آنجا که به اشتباه در باب مربوط به حضرت علی علیه السلام وارد شده است، مرحوم غفاری بر این باور است که این مورد جزو حواشی بوده که در نسخه برداری‌های بعدی وارد متن الکافی شده است.۱

8. کتاب‌های نصر بن مزاحم منقری(م212ق)

نصر بن مزاحم منقری کوفی از شیعیانی بود که بر او به خاطر نقل از ضعفا ایراد گرفته‌اند، اما او را از نظر مذهبی و روایی ستوده‌اند و کتاب‌هایش نیکو شمرده شده است. از جمله کتاب‌های او می‌توان به کتاب الجمل، کتاب الصفین، کتاب النهروان، کتاب الغارات، کتاب المناقب، کتاب مقتل الحسین علیه السلام ، و کتاب اخبار محمد بن ابراهیم و ابی السرایا اشاره کرد.۲ کتاب الغارات او چاپ شده و مشهور است.

شیخ کلینی داستان ازدواج امام حسین علیه السلام و شهربانو و وساطت امام علی علیه السلام در باره دختران یزدگرد را با واسطه ابراهیم بن اسحاق احمری از نصر بن مزاحم و او هم با سند مشهور کتاب‌های جابر (عمرو بن شمر از جابر) از جابر بن یزید جعفی نقل می‌کند.۳ گزارش دیگری از جنگ نهروان با واسطه محمد بن علی _ که به احتمال زیاد همان ابو سمینه است _ از نصر بن مزاحم نقل شده است.۴ نجاشی در طریق قمی‌خود به کتاب‌های نصر بن مزاحم نام ابو سمینه را ذکر می‌کند.۵ نقلیات شیخ کلینی حتی در ابواب و موضوعات تاریخی کتاب الکافی از این مورخ مشهور اندک است.

9. کتاب‌های ابواسحاق احمری نهاوندی(زنده تا 269ق)

ابو اسحاق, ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی در امر حدیث ضعیف بود.۶ او علاوه بر برخی تألیفات فقهی _ حدیثی کتاب‌هایی با نام مقتل الحسین علیه السلام ، کتاب نفی ابی‌ذر، کتاب الغیبه و کتاب النوادر داشته است. وی در سال 269ق، زنده بوده است.۷

1.. همان، ج۱، ص۴۵۷، پانوشت۳.

2.. رجال النجاشی، ص۴۲۷ _ ۴۲۸.

3.. الکافی، ج۱، ص۴۶۶ _ ۴۶۷.

4.. همان، ج۱، ص۳۴۵.

5.. رجال النجاشی، ص۴۲۸.

6.. همان، ص۱۹، الفهرست، طوسی، ص۳۹.

7.. رجال النجاشی، ص۱۹، الفهرست، طوسی، ص۳۹.

صفحه از 51