نقد و بررسی ارزیابی‌های سندی و رجالی در تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة المطهرة - صفحه 62

موسوم به ضعف در الفرقان هم از منابع اهل سنت است، واضح است که آنها خود با دلایل مذهبی و رجالی خویشتن _ که از جمله آنها تشیع روات است _ حکم به ضعف حدیث داده‏اند. در این صورت، چنین سندی برای ما نه تنها ضعیف نبوده، بلکه شاید از درجه اعتباری هم برخوردار باشد.

نمونه حاضر در باب اهل اعراف است که مفسر دسته‏های متعدد روایات را در شناخت آنها فهرست می‏کند؛ ازجمله روایاتی، بدین مضمون که نه کفه ایمان و حسنه اهل اعراف برتری دارد و نه عصیان و گناه. لذا نه می‏توانند به بهشت بروند و نه جهنم. خدا آنها را در آنجا نگه داشته تا گناهانشان زایل شود و آنها را با رحمت خود داخل بهشت می‏کند. آقای صادقی این روایت را نیز به نقل از منابع اهل سنت نقل کرده و آن را به سند ضعیف، متصف نموده است. و در پایان تمام این روایات را به دلیل مخالفت با قرآن در مواضع متعدد رد کرده است.۱

الفرقان و اعتبار اسنادی

از آنچه تا کنون ارائه شد، بر می‏آید که سند حدیث و علوم مربوط بدان، آن گونه که در نزد دیگر مفسران، محدثان و فقها دارای اعتبار و توجه است، در الفرقان موقعیت چشم‌گیری ندارد. برای اثبات این امر به طور علمی، شواهدی و استنادات ذیل را می‏توان ارائه نمود:

1. استفاده و استناد به روایات ضعیف و عدم طرح آنها

الفرقان، میزان درجه صحت و عدم صحت سندی را در مقدمه خود، با تقسیم‌بندی حالات روایات و تعیین ارزش‌گذاری آنها بیان نموده است. در نگاه مفسر، حدیث چهار حالت دارد:

1. سند و متن صحیح،

2. سند و متن ضعیف،

3. سند صحیح، متن ضعیف،

4. سند ضعیف، متن صحیح.

1.. همان، ج۱۱، ص۱۴۷؛ نمونه دیگر: فیه أخرج أبو الحسن بن صخر فی الهاشمیات بسند ضعیف، عن ابن عباس، قال: نزل بها جبریل علی ابن عمی صلی الله علیه و آله : «إذا قمتم إلی الصلاة فاغسلوا وجوهکم و أیدیکم إلی المرافق و أرجلکم و امسحوا برؤوسکم»، قال له: أجعله بینهما (همان، ج۸، ص۱۵۱).

صفحه از 80