در تعدادی از روایات آیه ای از قرآن توسط معصوم علیه السلام قرائت شده و نکته ای به آن ضمیمه شده است که جزء آیه نیست و تعبیری چون «هکذا نزلت» یا «و اللّه هکذا نزل بها جبرئیل علی محمد» یا «نزل جبرئیل علیه السلام بهذه الآیه هکذا» و شبیه این تعابیر آمده است. با ملاحظه ابتدایی این احادیث و اینگونه تعابیر، چنین به ذهن میآید که مضمون آنها وقوع گونه ای تحریف در برخی آیات قرآن کریم است؛ در حالی که با نگاه عمیق و مفهوم شناسی دقیق این روایات معلوم میشود که برداشت تحریف از این روایات نادرست بوده و این روایات در پی بیان نکته ای ظریف هستند و آن، این که بخش ضمیمه شده به آیه، تفسیر و تطبیق آیه است و حضرت با گفتن تعابیری چون «و اللّه هکذا نزل بها جبرئیل علی محمد» در پی آن است که به مخاطب تفهیم کند که این تفسیر را من از جانب خود نمی گویم، بلکه تفسیری است وحیانی و نازل شده از طرف باری تعالی؛ امّا نه به عنوان قرآن، بلکه به عنوان تفسیر و تأویل آن. قرینه‌های و شواهدی گواه بر این فهم از روایات است. در این نوشتار به مفهوم شناسی این روایات و بررسی سندی آنها پرداخته شده است.
