مصاحبه با آية اللّه‏ رضا استادى - صفحه 294

مهم در ترك استنساخ و تكثير آن كتاب ها و اصل ها و در نتيجه ، كمياب شدن و بلكه ناياب شدن آنها ، اين بوده كه پس از تأليف الكافى شريف ، با اين اتقان و گستردگى ، و نيز چند كتاب حديثى مانند آن ، علما ، خود را به آن منابع و مصادر ، نيازمند نمى ديدند ؛ چون منظّم ، منقّح و مهذّب شده آن را در الكافى و چند كتاب بعد از او مى يافتند . اگر اين حدس را ـ كه گويا صائب باشد ـ ، بپذيريم ، بزرگ ترين گواه بر جايگاه ويژه اين كتاب گران قدر ، از زمان تأليف بوده است .
اين كه شيخ بهايى در الدراية مى نويسد : «ابن اثير در كتاب جامع الاُصول ، شيخ كلينى را از مجدّدان مذهب اماميه در سده سوم هجرى مى داند» ، شايد آشنايى ابن اثير با شيخ كلينى از راه اين كتاب گران سنگ بوده و عظمت آن ، او را به اين داورى واداشته است .

برخى از ويژگى هاى «الكافى» را در مقايسه با ديگر مصادر حديثى بيان كنيد .

امتيازهاى الكافى شريف ، فراوان است . با اين كه پيش از آن ، كتاب هاى حديثىِ نسبتا بزرگى داشته ايم ، امّا اين كه الكافى ، اوّلين كتاب از كتب اربعه شيعه به شمار آمده ، حاكى از برترى اين كتاب بر كتاب هاى پيشين است . البته برترى آن بر كتب متأخّر هم بر هيچ فقيه و محدّثى پوشيده نيست . به گفته مرحوم ملّا محمّد تقى مجلسى در شرح من لا يحضره الفقيه :
كتاب من لا يحضره الفقيه بيشترش از كتاب الكافى است .
البته اين سخن ، نياز به بررسى دارد . نيز درباره تهذيب الأحكام فرموده است :
برخى اشتباهات تهذيب را مى توان با الكافى تصحيح كرد .
راز اين همه عظمت را مى توانيم در سرمايه گذارى فراوانى كه شيخ كلينى براى اين كتاب كرده ، دريابيم . نجاشى در كتابش فهرس اسماء مصنّفى الشيعة مى نويسد :
كلينى ، كتاب بزرگ خود را در مدّت بيست سال تأليف كرده است .
اگر كار مرحوم كلينى ، فقط تنظيم روايات اصول اربعمئه و تبويب آن ـ امّا با

صفحه از 302