كافى - صفحه 477

تبيين كرده است و سپس احاديث مربوط به آن باب را آورده است.
وى در باب «فيء» از كتاب حجّت با شيوه خاصى به عنوان مقدمه، معنى فيء، انفال، خمس و كيفيت تقسيم و احكام آنها را تبيين كرده است و در پى آن، احاديث مربوط را آورده است. ۱
در مواردى نيز باب را تنها با بيان آراى خودش كه از احاديث برگرفته است، به پايان برده است. ۲
ج. توجه به آراى اصحاب: در مواردى به اجماع اصحاب ۳ و يا روايات مشهور بين ايشان ۴ توجه داده است. همچنين آراى راويانى چون يونس بن عبدالرحمن ۵ و ابن ابى عمير ۶ و معاوية بن عمار ۷ و زراره ۸ و غير ايشان از فقهاى راويان را در تبيين مراد حديث آورده است.
البته اين روش اشكالاتى را نيز در برخى روايات ايجاد كرده است؛ چه آن كه به دنبال روايات، برخى كلمات با تعبير تفسير يا معنى ـ بدون استناد به شخص امام يا راوى ـ آمده است و دقيقا روشن نيست كه دنباله روايت و كلمات معصوم است يا آن كه از كلمات راوى است. ۹
د. اختلاف حديث: مرحوم كلينى رواياتى را كه احيانا در بعضى الفاظ با يكديگر اختلاف دارد تذكر داده است. وى در اين موارد با ذكر سند و يا بدون سند به روايت ديگر اشاره كرده است و بخش زايد يا اختلافى را در حديث تعيين مى كند. ۱۰
ه . رفع تعارض: مرحوم كلينى قصد آوردن روايات متعارض را نداشته است و لكن در بعضى موارد كه توهّم تعارض اخبار موجود در كتاب وجود داشته است،

1.همان، ص ۵۳۹.

2.همان، ج ۷، ص ۷۱.

3.همان، ص ۱۱۵.

4.همان، ج ۶، ص ۱۶۰.

5.همان، ج ۴، ص ۵۰۹.

6.همان، ج ۶، ص ۱۰۹.

7.همان، ص ۱۰۶.

8.همان، ج ۷، ص ۱۰۹.

9.همان، ج ۳، ص ۴۱۹، ۴۲۴ و ۴۶۱ و ج ۷، ص ۲۵۳.

10.ر.ك: الكافى، ج ۳، ص ۵۴۶، ج ۵، ص ۲۷۵ و ۳۲۹.

صفحه از 478