جدول ش (2): شاخصه هاي سلبي شيعه

براي پي بردن به مهم‌ترين شاخصه هاي دينداري، بر اساس جدول‌هاي مذکور ـ که ما حصل روايات استخراج شده است ـ آنها را بر اساس تکرار در سلب و ايجاب رده بندي کرديم، بدين گونه که مؤلفه اي که در روايات، چهار واژه اصل دينداري (اسلام، ايمان، دين، شيعه) تکرار شده باشد، نسبت به بقيه عناويني که در سه يا دو يا يک مورد تکرار شده اند، رتبه اول، و مؤلفه اي که در سه مورد تکرار شده باشد، رتبه دوم و مفاهيمي که در دو مورد تکرار شده است، رتبه سوم و در نهايت، مؤلفه اي که در يک مورد تکرار شده است، رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است.
گفتني است اين رتبه بندي، چنان که در مورد مؤلفه هاي اثباتي صدق مي کند، در مورد مؤلفه هاي سلبي نيز صادق است؛ يعني مؤلفه اي که هم در سلب و نيز در ايجاب رتبه اول را دارا باشد، از اهميت مضاعفي برخوردار مي گردند؛ از جمله صدق و راستگويي ـ که نقطه مقابل آن دروغگويي است ـ و يا امانتداري ـ که نقطه مقابل آن، خيانت در امانت است ـ .
شايان ذکر است که از ميان 63 شاخصه 37 مورد مربوط به حوزه زندگي فردي و 26 شاخصه مربوط به زندگي اجتماعي است ولي نکته قابل توجه اين است که مهم‌ترين يافته ها بر اساس تکرار در سلب و ايجاب به شاخصه هاي حوزه زندگي اجتماعي اختصاص دارد؛ به طوري که از بين شانزده مورد که رتبه اول داراست، نه مورد آن مربوط به مفاهيم اجتماعي است که جدول ذيل گويايي آن است: