عادت زباني عرب شايع است؛ چنانکه روز نبرد و درگيري سخت را به «الأحمر» وصف ميکنند و آن را «اليوم الأحمر» مينامند و از همين رو، در اين روايت نيز «الأحمر» وصفِ «الموت» قرار گرفته است. دليل وصف روز نبرد يا مرگ با «الأحمر» نيز خونآلودگي زمين و بدنها و چهرهها و زرههاست که به سبب شدت نبرد به وجود ميآيد. 1
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در اين روايت، با استفاده از دو تعبير مجازي، از قحطيها و خشکساليها و جنگها و درگيريهايي خبر دادهاند که در آينده بر امت اسلامي جاري خواهد شد.
همچنين، پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در روايتي درباره مردي ضعيف الإيمان فرمودهاند:
أري عليه سُفعة من الشيطان؛ 2
بر او اثري سياه از شيطان ميبينم.
سيد رضي در اين باره اين چنين گفته است:
واژه «سفعة» در اين روايت، موضع مجاز است و سه معنا براي آن در عرف عربي وجود دارد:
1. به معناي سياهي، يا سياهي مايل به سرخي که در اين صورت، مراد پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله ظهور اثري دالّ بر فساد ديني و اعتقادي در چهره آن مرد است که آن را به شيطان نسبت دادهاند؛ زيرا شيطان عامل گمراهي و راهبري به طرق ضلالت است. در عرف عرب به کسي که اعتقاد و اخلاق ناشايست داشتهباشد ميگويند: «وجه فلان مسوّد»(صورت فلاني سياه است) که کنايه از کفر و فساد باطني او است.
2. به معناي ضربه که از «سَفَعتُ رأس فلان» اخذ شدهاست. اين عبارت زماني به کار ميرود که ضربهاي به فرد وارد شده و اثر آن باقي ماندهباشد. در اين صورت، مراد پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله آن است که: در او اثري آشکار از شيطان ميبينم.
3. به معناي گرفتن و تصاحب؛ چنانکه خداوند ميفرمايد: «لنسفعاً بالناصية»؛ يعني، قطعاً او را از موي پيشاني ميگيريم که در اين صورت، معناي روايت اين است که اثر أخذ و اسارت شيطان را در او ميبينم.
سيد رضي، پس از بيان اين سه وجه معنايي، آنها را نزديک به هم و اراده هر کدام را جايز ميداند. 3
و نيز باز از آن حضرت نقل شده است:
و الذي نفسي بيده لايسلم عبد حتي يسلم قلبه و لسانه...؛ 4
1.ر.ک : همان، ص۷۸.
2.همان، ص۲۹۰.
3.ر.ک : همان، ص ۲۹۰ ـ ۲۹۱.
4.همان، ص۳۲۷.