يکی از معيار‌های نقد متن حديث(نقد داخلي) موافقت و مخالفت با قرآن است. اين معيار ـ که از رهنمودهای پيامبر صلی الله عليه و آله و سلم و معصومان عليهم السلام به دست آمده است، به «اخبار عرض» شهرت يافته است. مضمون اين احاديث، اين است که حديثی را که موافق با قرآن است، بپذيريد و حديثی را که مخالف قرآن است، دور اندازيد.
اين احاديث به دو صورت: مطلق(بدون فرض تعارض) و در ضمن اخبار ترجيح آمده است. در مورد مفهوم و معنای موافقت و مخالفت در هر دو قسم از اين روايات، اقوال مختلفي از سوی اصوليان مطرح شده است.
اين مقاله، ضمن يادکرد روايات عرض و مفاد آنها، ديدگاه‌های مختلف در معنای موافقت و مخالفت حديث با قرآن را بررسي و سرانجام، پس از نقد و بررسی آنها نظريه برتر و قابل پذيرش در اين زمينه را مطرح خواهد نمود. شايد واکاوی مسأله از طريق نمونه‌هايی که فقها در آثار فقهي خود بيان داشته‌اند، ميسر گردد.
