2 . عدم وجود «ابواب الصدقة» در «تهذيب الأحكام»
كلينى در پايان «كتاب الزكاة» ، بخشى گسترده با نام «ابواب الصدقة» گشوده است. ازقضا بسيارى از ابواب و احاديث اين بخش ، از احكام واجب يا حرام نيستند و بيشتر به موضوعات اخلاقى يا آداب و مستحبّات ، نزديك مى نمايد. چنين بخشى در تهذيب الأحكام نيست و البته دليل آن ، همان مطلب فراز آمده در بند پيش است.
3 . جزئى تر و تفصيلى تر بودن تبويب «الكافى»
نكته اى كه درباره تبويب كتاب من لا يحضره الفقيه آورديم ، در اين جا نيز تا اندازه اى درست مى نمايد. آن نكته ، اين است كه تبويب الكافى ، معمولاً جزئى تر و تفصيلى تر از تبويب تهذيب الأحكام است و اين كار ، دستيابى به احاديث مورد نظر خواننده را آسان تر مى سازد. براى نمونه ، شيخ طوسى ، همه احكام مربوط به اعتكاف را در يك باب با عنوان: «باب الاعتكاف و ما يجب فيه من الصيام» گنجانده است ؛ ۱ ولى كلينى ، هفت باب را به موضوع اعتكاف اختصاص داده و احكام مربوط به آن را در باب هايى مانند: «باب أنّه لا يكون الاعتكاف إلّا بصوم»، «باب أقلّ ما يكون الاعتكاف»، «باب المعتكف يجامع أهله» دسته بندى كرده است . ۲ در نمونه اى ديگر ، شيخ طوسى ، همه محرّماتِ احرام را در بابى با نام «باب ما يجب على المحرم اجتنابه فى إحرامه» آورده اند ؛ ۳ ولى كلينى ، چندين باب را به اين موضوع اختصاص داده است ، مانند: «باب ما ينبغى تركه للمحرم من الجدال و غيره»، «باب ما يلبس المحرم من الثيات و ما يكره له لباسه»، «باب الظلال للمحرم»، «باب الطيب للمحرم» و... .
روشن است كه در اين گونه موارد جزئى نگرى ـ البته در حدّ متعادل آن ـ مى تواند كار جستجو را براى خواننده و فقه پژوه ، آسان تر كند. البته ناگفته نگذاريم كه آنچه در اين جا آورديم ، نكته اى غالبى است و نه هميشگى و از اين رو ، شايد بتوان پس از استقصا و مقايسه كامل ، مواردى را نيز نشان داد كه تبويب تهذيب الأحكام ، جزئى تر از فروع الكافى باشد.
1.همان ، ج ۴، ص ۲۸۷.
2.الكافى، ج ۴، ص ۱۷۵، ۱۷۷ و ۱۷۹ .
3.تهذيب الأحكام ، ج ۵، ص ۲۹۶.
