پيش گفتار

آنچه پيش رو داريد ، مقالتى است با نام «كاوشى درباره تبويب الكافى» كه به بهانه برگزارى كنگره بزرگداشت حديث شناس فرزانه ، محمّد بن يعقوب كلينى ، نوشته شده است. گرچه عنوان اين نوشتار ، مستقيما با ابواب الكافى پيوند دارد ، ولى از آن جا كه سخن گفتن از تبويب الكافى ، بدون آشنايى همه جانبه با ساختار كلّى و عناوين كتاب هاى الكافى ، ممكن يا سودمند نيست، بهتر ديديم كه از ساختار كلّى الكافى نيز در اين نوشتار ، بهره بگيريم .
امّا پيش از ورود به اصل بحث ، بايسته مى دانم كه چند نكته را يادآور شوم:
1. آنچه خواهيد خواند ، بخشى از مطالب مربوط به ساختار و تبويب الكافى است. با اين كه نگارنده ، تلاش داشته است تا آن جا كه بتواند در گردآورى مطالب بكوشد و مسئله اى مهم را از قلم نيندازد ، ولى شايد مطلبى را فراموش كرده و بدان نپرداخته باشد كه گفته اند: الإنسان حليف النسيان.
2. نگارنده ، در هيچ بخش ، ادّعاى استقصاى كامل و گردآورى همه نمونه ها را نداشته است و از اين رو ، تحليل ها و ارزيابى هايى كه در اين جا مى خوانيد ، بر پايه داده هايى است كه در جستجوها بدان رسيده ايم. شايد پس از اين ، با گردآورى نمونه هاى بيشتر و نگاه همه جانبه تر ، بتوان ارزيابى بهتر و درست ترى را پيش ديد نهاد.
3. ارجاعات الكافى در همه جاى اين نوشتار ، بر پايه چاپ دار الأضواء است ، جز موارد اندكى كه از چاپ مرحوم غفّارى استفاده كرده ام كه همه اين موارد نيز در جاى خود ، مشخص شده اند .
به هر روى ، اين نوشتار ، گامى كوچك در بررسى اين موضوع است و شايسته است كه پژوهشگران ارجمند ، اين مسير را ادامه دهند و به نتايج قطعى اى دست يابند. از استادان و خوانندگان ارجمند نيز خواهانم كه كاستى ها و ناراستى هاى اين نوشتار را صميمانه ، به نگارنده ، يادآورى كنند.
اميدوارم اين نوشتار ـ كه در اندازه بضاعت ناچيز نويسنده ، فراهم آمده است ـ ، در درگاه خداوند رحمان و رحيم ، مقبول افتد و ولى حاضرش(عج) با ديده عنايتْ بدان بنگرد!