روش‏‌شناسي كليني در الكافي - صفحه 511

داد، تا چه رسد به اين كه ادعاى قطع به صدور روايت از معصوم نمود؟ ۱
گاهى روايات تفسيرى، براى شرح و تفسير مصطلحات فقهى است. از آن جا كه بخش عظيمى از روايات فروع الكافى، به احكام و مسائل فقهى اختصاص دارد، طبعا اصطلاحات فقهى نيز در آنها به كار رفته و كلينى، رواياتى را آورده كه مشتمل بر شرح و تفسير اين اصطلاحات است. از جمله در تعريف «ايلاء» ، به روايت ابوبصير از امام صادق عليه السلام ، چنين نقل مى كند:
إذا آل الرجل من امرأته و الإيلاء أن يقول: واللّه لا أجامعك كذا و كذا، يقول و اللّه لأغضبنك ثمّ يغاضبها، ثمّ يتربّص بها أربعه أشهر... . ۲
يا به نقل از امام باقر عليه السلام ، مى آورد كه ظِهار، عبارت است از اين كه مرد به همسر خود در حالت پاكى ـ كه آميزش صورت نگرفته ـ ، بگويد: أنت علىّ حرام مثل ظهر اُمى أو اُختى، و با اين عبارت، «طلاق ظهار» را جارى مى سازد. ۳

سه . بيان سبب نزول

برخى روايات، سبب نزول آيات را مشخص مى كنند. در مورد فوايد شناخت اسباب نزول، بحث هاى نسبتا جالب و جامعى در كتب علوم قرآن وارد شده كه مجال طرح آنها در اين مقال نمى گنجد.
در مورد سبب نزول آيه شريفه «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّ بِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ» ، ۴ اين گونه اظهار مى دارد:
مردم، با پنبه و يا سنگ، استنجا مى كردند. سپس دستور وضو آمد و پيامبر صلى الله عليه و آله بدان فرمان داد و آن را به صورت عملى، به مردم نشان داد. در اين جا بود كه آيه فوق نازل شد. ۵

1.معجم رجال الحديث، ج ۱، ص ۳۵ .

2.الكافى، ج ۶، ص ۱۳۱ .

3.همان، ص ۱۵۳ ؛ نيز ر.ك: ج ۶، ص ۱۴۲ و ج ۷، ص ۲۹ و ج ۵ ، ص ۳۶۱ .

4.سوره بقره، آيه ۲۲۲ .

5.الكافى، ج ۳، ص ۱۸ .

صفحه از 515