نيست . ۱
«إقراء» نيز ـ كه مصدر ثلاثى مزيد از همان كلمه است ـ به معناى به سخن آوردن است و هنگامى كه گفته مى شود : «اقرأه القرآن» يعنى: او را قرائت آموخت . ۲ اين اصطلاح نيز اختصاص به الفاظ قرآن ندارد .
سيد مرتضى عسكرى رحمه الله درباره معانى اصطلاحى اين تعبير در روايات، بحثى دراز دامن گشوده و همراه با سير تحوّل تاريخى و شواهد و قرائن استوار ، ثابت كرده كه «اقراء» در عصر نزول وحى تا اواسط عصر تابعين، تعليم و تلاوت الفاظ قرآن همراه با تعليم معانى و معارف آن بوده است . ۳ بنا بر اين ، اگر در برخى روايات مى گويد: «در قرائت اهل بيت و ابن مسعود (م 33 ق) در آيه : «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى ءَادَمَ وَنُوحًا وَءَالَ إِبْرَ هِيمَ وَءَالَ عِمْرَ نَ عَلَى الْعَالَمِينَ» ، ۴ تعبير آل محمّد ، پس از كلمه آل عمران به كار رفته است» ، ۵ مراد از قرائت، تفسير و تأويل آل ابراهيم است ، كه به طور قطع ، تنها معصومان از آل محمّد خواهند بود كه شايسته گزينش از ناحيه خدايند ؛ شاهد آن هم احاديثى ديگر است كه با صراحت ، آل ابراهيم را به عترت طاهره تفسير مى كند . ۶ روايتى ديگر نيز درباره آيه 67 سوره مائده از ابن مسعود آمده كه مى گويد:
«يَا أَيُّها الرَّسول بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ـ إنّ عليّاً مولى المؤمنين ـ وَإنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ...» هكذا كنّا نُقرء الآية على عَهْدِ رسول اللّه صلى الله عليه و آله وسلم . ۷
در اين جا مرادِ عبد اللّه بن مسعود ، اين نيست كه تعبيرِ «إنّ عليّاً مولى المؤمنين» در
1.أوائل المقالات ، ص ۸۱.
2.المعجم الوسيط ، ص ۷۲۲ ماده «ق. ر. ا».
3.القرآن و روايات المدرستين ، ج ۱، ص ۲۹۱.
4.سوره آل عمران ، آيه ۳۱ .
5.مجمع البيان ، ج ۱۷، ص ۷۵؛ شواهد التنزيل ، ج ۱، ص ۱۵۲؛ أهل البيت فى تفسير الثعلبى ، ص ۴۶ .
6.عيون أخبار الرضا ، ج ۱، باب ۴۵، ص ۴۴۸ ؛ الأمالى ، صدوق ، ص ۲۲۱ ـ ۲۲۲، رقم ۱ .
7.الدرّ المنثور ، ج ۲، ص ۱۳۱؛ كشف الغمّة ، ج ۱، ص ۲۱۹ .
