جدال در قرآن

طاهره اسلامي ^۱

چکيده:

احتجاج و جدال در اسلام، جايگاه ويژهاي دارد و اسلام، ضمن سفارش به نپذيرفتن چيزي بدون تفکر و سئوال، همگان را به بحث و گفتگو دعوت ميکند.
جدالِ مورد پذيرش اسلام، داراي ويژگيهايي است که ميتوان به موارد ذيل اشاره کرد: اهداف صحيح، دفاع از حقيقت، دفع شبهات و از بين بردن اوهام و سوءظن‌ها، تصديق عقايد مکتب حق، شکست دادن خصم ياوه‌گو به قصد ياري حق.
علاوه بر اين، داشتن شرايط ويژهاي همچون تسلط علمي فرد مجادله کننده، اهليت وي براي گفتگو، استفاده از مطالب حق براي اثبات مدعاي خويش، و رعايت آدابي همچون توکل به خدا و کمک گرفتن از او، احترام به طرف مقابل، دوري از تندى، رعايت انصاف، استفاده به جا و مناسب از مباني طرف مقابل و مشخص کردن محل نزاع، پيروي از معيارهاي عقلي و علمي، ضروري است .
جدال و احتجاج آفاتي نيز دارد؛ رعايت نکردن آداب، شرايط، و فنون جدال جهالت و ناداني، پيروي از گمان و پندار، پافشاري و تعصب بي‌جا و تقليد کورکورانه از گذشتگان، و نيز پيروي از هوي و هوس جزء آفات جدال و احتجاج بشمار ميرود.

کليد واژه‌ها: احتجاج، جدال احسن و غير احسن، بحث و گفتگو.

درآمد

در روزگاري که بشر در نهايت جهل و غفلت به‌سر مي‌برد، خداوند متعال، براي غفلت‌زدايي و بيدار کردن خواب مرگ ‌آساي انسان‌ها، لطف و عنايش را، ارزاني داشت و با ارسال آخرين