نزديکي داشته باشد، مثل همسر و فرزند که نزديکترين افراد براي مؤمن محسوب ميشوند ^۱ ، و يا ممکن است اينگونه نباشد. در هر صورت، هر انساني در برخورد با دشمن خود، ميتواند چند واکنش داشته باشد:
1. مقابله به مثل: در مکتب اسلام، اين برخورد، از حقوق يک مسلمان به شمار مي‌رود و هيچ ايرادي هم ندارد، اما بايد متذکر شد که اين واکنش در حوزه خانواده، نتيجه نامطلوبي دارد.
2. گذشت: يکي از کرامتهاي مؤمن در برخورد با ظلم دشمنش، عفو و گذشت است. به اين صورت که اگر همسر و فرزند را در موقعيتي خاص، دشمن فرض کنيم، گذشت مؤمن از آنها، بهترين واکنش محسوب ميشود.
3. مقابله به بدي: اين، همان واکنشي است که امام صادق عليه السلام آن را از مؤمن به دور دانستهاند. يکي از خصلتهاي مؤمن اين است که با ظلم دشمن خود مقابله به بدي نميکند.
حال که يکي از خصلتهاي مؤمن ظلم نکردن به دشمن خويش است، پس بايد چگونه برخورد کند؟

مصاديق عدم ظلم

اين مصاديق در قالب چند نمونه اخلاقي و رفتاري توسط معصومين عليهم السلام بيان شده است، و ناگفته پيداست اين، مؤمن است که مي‌تواند اين گونه رفتار کند؛ چرا که اين خصوصيات اخلاقي، همه، منشعب از ايمان اوست.

1. تمجيد از دشمن

امام حسن عسکري عليه السلام با بيان چند ويژگي اخلاقي، مؤمن را به واکنش مناسبي در برابر دشمن سفارش کردهاند. ايشان مي‌فرمايند:
مَنْ کانَ الْوَرَعُ سَجِيتَهُ و الإِفْضَالُ حِلْيتَهُ، إنْتَصَرَ مِن أَعْدَائِهِ بحُسْنِ الثَّنَاءِ عليه (اعلام الدين: ص۳۱۴).
از آنجايي که دشمن نيز در قالب يک انسان داراي خوبيها و بديهايي است، لذا مؤمن در اين موقعيت، با تعريف و تمجيد از خوبيهايش، او را به اين جنبه وجوديش متوجه ميکند.

2. کظم غيظ در مقابل دشمن

امام صادق عليه السلام با ارتباطي که ميان کظم غيظ و حزم برقرار کردهاند، عملکردي زيبا را براي مؤمن تداعي کرده است که همان ظلم نکردن در نتيجه حزم است. آن حضرت اينگونه فرموده‌اند: