(در مشرق الشمسين ذيل اين مبنا) چنين مي‌نويسد:
وکذا المقدس ـ يعني الأردبيلي رحمه الله ـ صرّح باعتماده في التوثيق علي التصحيح. ۱
بعد از مرحوم مقدس اردبيلي، نخستين شخصي که از اين مبنا پرده‌برداري کرده، جناب شيخ بهايي (م1030 ق) است که ضمن اشاره به اين قاعده، اقدام طبق آن را کاري پسنديده معرفي کرده است، آنجا که مي‌نويسد:
قد يدخل في أسانيد بعض الأحاديث من ليس له ذکر في کتب الجرح والتعديل بمدح ولا قدح غير أن أعاظم علمائنا المتقدمين ـ قدس الله أرواحهم ـ قد اعتنوا بشأنه و أکثروا الرواية عنه و أعيان مشايخنا المتأخرين ـ طاب ثراهم ـ قد حکموا بصحة روايات هو في سندها والظاهر أن هذا القدر کاف في حصول الظن بعدالته و ذلک مثل ... فهؤلاء وأمثالهم من مشايخ الأصحاب لنا ظن بحسن حالهم وعدالتهم وقد عددتُ حديثَهم في الحبل المتين وفي هذا الکتاب، و الصحيح جَرَيا علي منوال مشايخنا المتأخرين. ۲
موافقان
بسياري از علماي وادي رجال و يا فقهاي رجال‌شناس، يا مستقلاً اين بحث را مطرح کرده و به تأييد آن پرداخته‌اند و يا اين که به طور ضمني و در توثيق يکي از روات، به اين بحث اشاره داشته و وثاقت راوي را به وسيله آن ثابت دانسته‌اند. برخي ديگر نيز شروطي را براي پذيرش اين مبنا ذکر کرده‌اند و قول به تفصيل را پذيرفته‌اند. از جمله کساني که مستقلاً اين بحث را مطرح کرده‌اند، مي‌توان به شيخ بهايي، مرحوم وحيد بهبهاني، مرحوم ابي‌علي حائري، شيخ مهدي کجوري شيرازي (م1293ق) مرحوم خاقاني (م1334ق) و علامه مامقاني اشاره کرد. ۳ و علمايي چون: مرحوم محمدعلي‌اردبيلي ۴ (م1101ق)، شيخ حرّ عاملي (م1104ق)، علامه بحرالعلوم (م1212ق)، مرحوم سيدعلي بروجردي (م1313ق) و محدث نوري(م1320ق) استطراداً و در ضمن بررسي وثاقت راوي خاصي به اين بحث اشاره کرده‌اند. ۵ کلام ايشان در بخش بعدي ذکر مي‌گردد.
1.. تكملة الرجال، ج ۱، ص ۱۶۷به نقل از خاتمه المستدرک، محدث نوري، ج۴، ص ۳۹۳.
2.. مشرق الشمسين، صفحه ۲۷۶.
3.. به ترتيب در کتاب‌هاي: مشرق الشمسين، صفحه ۲۷۶؛ الفوائد الرجالية، ص ۵۶ تا ۵۸؛ منتهي المقال، ج ۱، ص ۱۰۸؛ الفوائد الرجالية، ص۶۶ تا ۶۸؛ رجال الخاقاني، ج ۱، ص۲۳۱؛ تنقيح المقال، صفحه ۲۰۴ و ۲۰۵.
4.. البته مرحوم اردبيلي در قسمتي از کتاب رجالي‌اش، اين بحث را مستقلاً مطرح کرده و بر اعتبارش تأکيد کرده است. وي ضمن برشمردن طرقي که توسط علامه حلي در خلاصة الاقوال صحيح شمرده شده، اين مبنا را معتبر دانسته و چنين مي‌نويسد: « قال العلامة في خلاصة‌الاقوال لنا طرق متعددة إلي الشيخ أبي جعفر الطوسي وكذا إلي الشيخ الصدوق ... و نحن نثبت منها ما يتفق و كلّها صحيحة».
5.. به ترتيب در کتاب‌هاي: جامع الرواة، ج۲، ص ۵۳۲ و ۵۴۲؛ وسائل الشيعة، ج ۳۰، ص ۳۴۶ (همچنين در: امل الامل، ج ۲، ص۸)؛ الفوائد الرجالية، ج ۱، ص ۴۵۵ تا ۴۶۳؛ طرائف المقال، ج ۲، ص ۸۵، رقم ۵۸۴۲؛ خاتمة المستدرک، ج ۴، ص ۳۸۹.
