پيشتازی در کسب فضایل (۲)
وَ ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في... السَّبقِ إلى الفَضيلَة.[۱]
سخن در تبیین این فراز نورانی بود که در آن پیشی گرفتن به فضیلت یا همان استباق به خیرات، درخواست شده است.
مطلب نخست در این رابطه این بود که این فراز در آیات متعددی از قرآن ریشه دارد.
مطلب دوم علت یا حکمت ضرورت سبقت گرفتن در کسب فضایل است. پیشتازی در آراستن خود به فضایل اخلاقی و عملی که از ویژگی انسان‌های صالح و با تقوا ذکر شده است، چه ضرورتی دارد؟ حداقل می‌توان دو حکمت برای آن، بیان نمود:
یکی این که چنین کاری، مقتضای عقل است. زیرا در صورت تأخیر چه بسا توفیق پیدا نکند، لذا باید فرصت را مغتنم بشمارد و به دنبال کسب آن فضیلت برود. این مطلب را رسول گرامی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در روایتی بدین شکل بیان کرده است:
مَن فُتِحَ لَهُ بابٌ مِن الخَيرِ فَلْيَنتَهِزْهُ؛ فإنّهُ لايَدرِي مَتى يُغلَقُ عَنهُ.
[۲]
هر كس كه درى از خير به رويش گشوده شود، بايد آن را غنيمت شمرد؛ زيرا كه نمى‌داند آن در، چه وقت به رويش بسته مى‌شود.
حکمت دوم این است که استباق به خیر، حاکی از اهتمام به امر الهی است. کسی که نمازش را اول وقت می‌خواند، نشان از اهمیت این فریضه نزد او دارد. به همین جهت خداوند تصریح می‌کند:
﴿وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ...﴾
[۳]
و خداوند از نخستين پيش‌آهنگان مهاجران و انصار و كسانى كه به نيكى از آنان پيروى كرده‌اند، خشنود است و آنها نيز از وى خشنودند.
نکته‌ای که از این آیه برداشت می‌شود این است که سبقت گرفتن در کار خیر، خود، یک فضیلت است و همان طور که خداوند برای پیشگامان نهضت اسلام در صدر اول، اجر بیشتری عنایت می‌کند، ما نیز باید برای کسانی که پیشگام انقلاب بودند و برای پیروزی آن تلاش کرده‌اند، احترام ویژه‌ای قائل باشیم.
[۲]كنز العمّال، متقی هندی، ج۱۵ ص۷۹۱ ح۴۳۱۳۴.
