7 . وصايا

تعدادى از سروده ها سفارش هايى به امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام است . سروده 221 وصيت به امام حسن عليه السلام است و او را به دانش طلبى ، جوانمردى ، پارسايى و آراستگى به اخلاق و ادب ، سفارش مى كند . سروده هاى 435 ، 178 ، 130 ، 47 ، 40 ، 18 سفارش به امام حسين عليه السلام است . اين وصايا ، پاره اى از تجربه هاى امام را باز مى گويد و صبغه آن ، پند و اندرز و يادكرد مسائل اخلاقى است .

8 . معرفى خود

معرفى امام و حسب و نسب وى ، سابقه اش در اسلام ، كارهايى كه براى مجد و عظمت اسلام انجام داده ، دلاورى هايش در ميدان هاى نبرد ، دانش و خُلق رحمانى وى و . . . بخشى ديگر از مضامين ديوان است . اينها را مى توان در اين شماره ها يافت : 255 ، 242 ، 235 ، 226 ، 215 ، 158 ، 137 ، 122 ، 116 ، 115 ، 105 ، 67 ، 62 ، 61 ، 60 .

9 . رَجَزها

سروده ها و رجزها در ميدان هاى نبرد و هنگام رويارويى با قهرمانان سپاه شرك ، بخشى ديگر از ديوان را تشكيل مى دهد . جنگ اُحد (363 ، 356 ، 237 ، 144 ، 142 ، 141 ، 70) ، نبرد خندق (355 ، 49) ، جنگ بدر (294 ، 71 ، 12) ، بئر ذات العلم (557 ، 503) ، نبرد خيبر (302 ، 184 ، 58 ، 51) ، نبرد صفين (539 ، 525 ، 507 ، 398 ، 397 ، 357 ، 214 ، 97 ، 53) ، نبرد جمل (571 ، 439 ، 363 ، 151 ، 147) ، نهروان (482 ، 440) و نيز رويارويى با عمرو بن عبد وُد (227 ، 143) ، عمرو بن مَعدى كَرِب (265) ، ربيع بن ابى حقيق (52) ، حارث مولى معاويه (59) ، غطريف بن جسم (278) ، ياسر يهودى (212 ، 72) مَرحَب يهودى (206 ، 73) بخشى از مفاهيم و موضوعات در اين بخش است ؛ البته نامه به عمرو بن عاص (241) ، نامه به معاويه (289 ، 243) ، سروده هاى مربوط به ابن ملجم (139) ، سرودهاى هنگام كشته شدن حكيم بن جبله