بينش ، زمينه ساز رفتار

بايد به اين مسئله توجه كنيم كه ما هميشه بر اساس باورهاى خودآگاه و ناخودآگا همان و در واقع ، بر اساس آنچه كه مى انديشيم، عمل مى كنيم ^۱ و اين بينش ، ارتباط مستقيم با نحوه احساس و عواطف (هيجاناتِ) ما دارد. بنا بر اين اصل، مسائل و رويدادها باعث بروز اضطراب و نگرانى عاطفى (هيجانى) نمى شوند؛ چون ممكن است دو نفر با حادثه مشابهى مواجه شوند، ولى دو عكس العمل متفاوت نسبت به آن نشان دهند؛ زيرا بينش و نگرش ما در عكس العمل ها و رفتارها و هيجان هايمان تأثيرگذار است. بنا بر اين، عواطف و احساسات آشفته و منفى، نتيجه بينش خشك، متوقّعانه و انعطاف ناپذيرند و در واقع، يك نوع نگرش غيرمنطقى و غيرواقع گرايانه نسبت به مسئله شمرده مى شوند؛ اجبارها و الزام هاى نادرست و حساب نشده اى كه نشان دهنده توقّعات و انتظارات غيرمنطقى ما از خود و يا اطرافيان اند. اين نگرش، در حقيقت، يك نوع ارزش گذارى و قضاوت غير منطقى درباره كارهاى خود و ديگران محسوب مى شود.
بررسى نيازها و خواسته هاى اين گونه جوانان (جوانان انعطاف ناپذير و پرتوقّع) نشان مى دهد كه آنچه بِدان مى انديشند، بايد به دور از رنجش و ناخرسندى و تلخى باشد و هميشه بايد رضايت آنان حاصل شود! از نظر بسيارى از جوانان، بايدهاى زندگى ، چنين گزاره هايى هستند: «من بايد حتما كارى را كه مى خواهم، انجام دهم»، «ديگران بايد دقيقا همان رفتارى را كه انتظار دارم، با من داشته باشند» و «من مى خواهم همه چيز در زندگى ام خوب و به جا باشد».
در واقع، «ارزش»ها از نظر آنان، اينها هستند: «من بايد عالى باشم»، «هيچ اشتباهى نبايد بكنم»، «اگر ديگران با من همكارى نكنند يا كارم را به طور كامل ، درست انجام ندهم، فرد بى ارزشى خواهم بود» و «من نبايد در كارها شكست بخورم».
وجود اين نوع نگرش ها نيز نشان دهنده اعتقاد غيرمنطقى فرد، نسبت به مسائل است: «همه چيز در زندگى بايد آسان انجام شود!»، «من نبايد براى چيزى زياد زحمت بكشم!»، «من نمى توانم كارهايى را كه حوصله ام را سر مى برند، انجام دهم»، «من نمى توانم ناراحتى را تحمّل كنم!» و «من نمى توانم شكست را تحمّل كنم!».
نتيجه چنين بينش خشك و انعطاف ناپذير و غير منطقى اى: عصبيت ها، جوش زدن ها، كم تحمّلى ها و هيجان هاى شديدى است كه مانع از برخورد صحيح جوانان با مسائل زندگى مى شوند و از آشنا شدن جوانان با مهارت هاى زندگى ، جلوگيرى مى كنند.