جوان و منطق هيجان

رضا فرهاديان

«و [دوزخيان] گفتند: اگر حرف شنو بوديم يا مى انديشيديم، هم اكنون از اهل آتش نبوديم». ^۱
بروز و ظهور فرآورده هاى جديد هنرى و توسعه رسانه هاى تبليغاتى و پيچيدگى مسائل ارتباطى و تنوّع خواسته ها و نيازهاى جوانان و حجم گسترده برنامه هاى خبرى و نيز تجارت جهانى محصولات فرهنگى، اكنون رفتار، ويژگى ها و نيازهاى جوانان عصر ما را به شكلى مشخّص ، نسبت به گذشته، متفاوت ساخته است. درگذشته ، مواد تخدير كننده فقط در هنگام بيمارى و براى درمان به كار مى رفت، در حالى كه امروزه بسيارى از جوانان ، از آن براى سرپوش گذاردن بر دردهاى درونى و براى بى حس كردن خود استفاده مى كنند.
در گذشته ، كوچك ترها از بزرگ ترها حساب مى بردند و بزرگى و كوچكى مطرح بود ؛ اما هم اكنون ، جوانان ما هيچ تفاوتى بين خود و بزرگ سالان نمى بينند. آن وقت ها جوانان در كنار خانواده ها احساس آرامش و امنيت مى كردند، در حالى كه امروزه ، به خاطر مشكلات زيادى كه براى خانواده به وجود آمده است و نيز نبود زبان و درك مشترك، چنين احساسى ، از بين رفته است . درگذشته ، دسترسى جوانان به مواد مخدّر و محصولات مبتذل فرهنگى ، با كندى و دشوارى صورت مى گرفت و متضمّن گذشت از موانع مختلف و پيمودن مراحل بسيارى بود و فساد ، در جاهاى ناپيدايى انجام مى گرفت؛ امّا امروزه به راحتى ، عوامل فساد در همه جا حتى در كوچه و خانه و بازار، دست به دست مى چرخند و در عرض چند لحظه ، جوانان عزيز ما را گرفتار و از درس و كار و خانواده ، بيزار مى كنند. متأسّفانه اين روند تهاجم فرهنگى ، نه تنها در جامعه امروز ما ، بلكه در همه جهان معاصر مشاهده مى شود .
تنها كارى كه جوانان ما براى رويارويى با اين تهاجم مى توانند انجام دهند ، مجهّز كردن خودشان به سلاح «ايمان» و «تفكّر» است. حتى ايمان هم ، زمانى براى آنان سودمند است كه همگام و همراه با تعقّل و تفكّر منطقى باشد. بنا بر اين ، جوانان ما زمانى مى توانند به مبارزه با مشكلات و دشوارى ها و از جمله «تهاجم فرهنگى» بروند كه خودشان را مجهّز به سلاح استدلال و تعقّل و تفكّر منطقى كرده باشند. امام على عليه السلام مى فرمايد:
بر زمان، نمى توان پيروز شد، مگر با تعقّل و تفكّر.^۲