كتاب«جنة النعيم»و واعظ كجوري - صفحه 205

از جمله مواردى كه مى توان بوسيله آن، دامنه علمى و وسعت انديشه مؤلف گرانقدر جنة النعيم را محك زد، نكات ذيل مى باشد:
الف) مقدمه عربى كه مؤلف بر كتاب خويش نگاشته و به كار بردن براعت استهلال: «الحمد للّه الذى خص من عباده عبداً عظيم المن...» و عبارات لطيفه آن. در لابلاى كتاب نيز جست و گريزهاى عربى فراوانى مشهود است.
ب) مناسبت اشعار فارسى وعربى كه در مقدمه كتاب، و مواضع مختلف ديگر بكار برده است. نگاهى گذرا به فهرست اشعار فارسى و عربى و دقت در تنوع آنها، براى اثبات اين مدّعا كافى است.
ج) كجورى در نقل شواهد و امور غير اعتقادى، مطالب و اشعار زيادى را از اهل سنت نيز افزوده و به كتب آنها استناد مى كند.
د) ديوان اشعار مفصل مؤلف به زبان فارسى و عربى كه بيست هزار بيت بوده نيز ذوق ادبى وى را مى رساند. همچنين منظومه وى در حج كه مشتمل بر هزار و پانصد بيت مى باشد، و منظومه منير القلب در دو هزار بيت.
ه ) كجورى از قوه حافظه خوبى برخوردار بوده چنانچه از بعضى تصريحات وى نيز مى توان اين مطلب را استفاده نمود. مثلاً در جايى به مناسبت، مطالبى در اصول فقه بيان داشته ـ مثل انسداد باب علم ـ سپس مى گويد:
بالجمله، دامان اين گونه سخنان وسيع است، و فهم و درك اين نادانْ قاصر، خواستم اشاره اى به جهت اختلاف اخبار و احاديث كرده باشد قلم تحرير از محفوظات خاطر كرد. ۱
در وصف حوريه وجاريه جنات عاليه، هشت بيت شعر عربى از حفظ نگاشته است ۲
.

1.همان، ص ۳۴۱.

2.بنگريد به: همان، ص ۲۷۱ بدين مطلع: فى الخلد جارية بالغنج ماشطةللزوج ساقية فى وسط أشجار

صفحه از 258