محضر معصومان عليهم السلام خواستار اصلاح عقايد غلط و تأييد عقايد درست و تكميل آنها است. در جوامع حديثى در مواردى مى بينيم، شخصى محدث و عالم كه با احاديث اهل بيت عليهم السلام آشنا است و عقايد خود را از معصومان عليهم السلام اخذ كرده، اعتقاداتش را به محضر امام زنده خود عرضه مى كند. ^۱
در واقع چنين فردى در صدد از بين بردن احتمال بسيار ضعيف عدم مطابقت عقايدش با آموزه هاى دينى و به منظور حصول اطمينان قلبى از دين و معارف و عقايد دينى است.
يكى از اين موارد، عرض دين حضرت عبدالعظيم، كه از نوادگان امام حسن مجتبى عليه السلام و از اصحاب امام جواد عليه السلام و امام هادى عليه السلام مى باشد، در محضر امام هادى عليه السلام است. از عبارتهايى كه امام هادى عليه السلام در صدر اين حديث درباره عبدالعظيم به كار مى برد و او را از اولياء حقيقى و دوستان راستين خود مى داند و نيز تعابير آخر حديث، عظمت و جلالت عبدالعظيم روشن مى شود.
پيام اصلى اين كار حضرت عبدالعظيم براى ما اين است كه در صدد كسب معارف اسلامى و تصحيح عقايد دينى از طريق مطالعه قرآن و احاديث و مراجعه به عالمانِ اسلامى باشيم و به اطلاعات ناقص خود مغرور نشويم.
حديث عرض دين حضرت عبدالعظيم در كتابهاى متعدد حديثى همچون امالى صدوق، التوحيد، كمال الدين، كفاية الاثر، صفات الشيعه و ... ذكر شده و بزرگان به آن استناد كرده اند و حتى شرحهايى بر آن نگاشته شده؛ از جمله شرح مرحوم قاضى سعيد قمى و از معاصران حضرت آيه اللّه صافى گلپايگانى. در اينجا حديث عرض دين را از كتاب امالى صدوق نقل مى كنيم و به شرح آن مى پردازيم.