مفسّران، در سبب نزول اين آيه گفته‌اند: ثروتمندان قريش، در حال عبور از جمعي بودند که آن جمع، شامل پيامبر(، عمّار بن ياسر، بلال و چند نفر ديگر از مسلمانان فقير بودند. آن قريشيان، خطاب به پيامبر( گفتند: آيا به اينان، راضي هستي، يا توقّع داري ما پيرو اينها باشيم؟! اگر مي‌خواهي ما از تو پيروي کنيم، آنها را از خودت دور کن، تا فقط ما و تو باشيم. وقتي ما رفتيم، اگر خواستي، آنها را به مجلس خود، باز گردان. نيز گفته شده که پيامبر( خواست به گفته آنها عمل کند که اين آيه، نازل شد (ج 3 ص 195).
البته وي گاهي در مقام بيان روايات اسباب نزول، به جرح و تعديل آنها مي‌پردازد و يکي از آنها را همراه با شاهد و دليل، ترجيح مي‌دهد. براي مثال، مي‌توان به آيه 101 سوره مائده: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَسْأَلُواْ عَنْ أَشْيَاء إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِن تَسْأَلُواْ عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ ، رجوع کرد. مغنيه، در ذيل اين آيه، دو روايت را ذکر مي‌کند. روايت اوّل، اين است:
إنّ رجلاً قال للنبي( : مَنْ أبي؟ قال له: أبوک فلان. فقال آخر: يا رسول الله! أين أبي؟ قال: في النار. فنزلت الآية.
روايت دوم، اين است:
إنّ النبي( قال: کَتَبَ اللهُ عليکم الحجَّ. فَحَجّوا. فقالوا: أ في کلِّ عام، يا رسول الله؟ فَسَکَتَ. فأعادوا السؤالَ. فقال: لا. و لو قُلْتُ: نعم، لوَجَبَت. فنَزَلَت الآيةُ.
وي، روايت اخير را بر روايت اوّل، ترجيح مي‌دهد و مي‌گويد:
وهذه الرواية اُرجَح من تلک. لقوله تعالي: وَإِن تَسْأَلُواْ عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ
سپس مي‌افزايد: يعني خودتان را به زحمت نيندازيد و به سؤال کردن، عادت ندهيد، مگر بعد از آن که آيه‌اي درباره آن، نازل شده باشد. هر گاه پيامبر( آن را به شما گفت و تشريع و تبيين کرد، آن وقت، اگر خواستيد، بپرسيد (همان: ص 135 و براي ديدن نمونه‌هاي اسباب نزول، ر.ک: ج 3 ص 193، 195، 320 و 141 و ج 5 ص 122).
2. رويکرد روايي مفسّر به قصص قرآن و اسرائيليات
در اين جا، نخست به بيان تعريف واژه «اسرائيليات» مي‌پردازيم و سپس، جايگاه اين روايات را در تفسير الکاشف، مورد بررسي قرار مي‌دهيم.
واژه «اسرائيليات»، جمع «اسرائيلية» است و به داستان يا حادثه‌اي که از منبعي اسرائيلي روايت شود، اطلاق مي‌گردد. اسرائيلي، منسوب به اسرائيل است و مراد از آن، يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم، پدر يوسف( است (پژوهشي در باب اسرائيليات در تفاسير قرآن: ص 95).
در اين جا دانستن نکاتي درباره اسرائيليات، بايسته است:
