بحث درباره رويکرد روايي تفسير الکاشف، خوب است با حوزه‌هايي که معمولاً مفسّران در آن حوزه‌ها از روايات کمک مي‌گيرند، آشنا شويم. ايشان، معمولاً در بحث‌هاي مکّي و مدني بودن آيات و سوره‌ها، سبب نزول آيات، اختلاف قرائات، داستان‌هاي قرآني، و در بيان مراد آيه، از روايات استفاده مي‌کنند؛ ولي آيا مرحوم مغنيه نيز در تمام اين حوزه‌ها از روايات، بهره جسته است؟ اين، پرسشي است که ما در صدد پاسخ به آنيم. لذا نخست، نوع رويکرد مفسّر را در هر يک از اين حوزه‌ها، بررسي مي‌کنيم.
در اين تفسير، اختلاف قرائات، از هيچ جايگاهي برخوردار نيست و در حدّ بسيار اندکي به بحث مکّي و مدني بودن سوره‌ها اشاره شده است. در آغاز سوره، فقط نظر مشهور ذکر شده است و گاهي به نظر غيرمشهور نيز اشاره مي‌شود، ولي روي هم رفته، از روايات در اين حوزه، هيچ استفاده‌اي نمي‌شود. مثلاً درباره سوره شورا آمده است: «53 آية، مکّية و قيل إلا بضعَ آيات»، يا در ابتداي سوره زخرف مي‌گويد: «مکّية و قيل إلا آية واحدة».
1 . رويکرد روايي مفسّر در بحث سبب نزول
از آن جا که تنها مستند ما در سبب نزول، روايات هستند، در اين جا پرسشي مطرح مي‌شود و آن اين که: تا چه حد مي‌توان به روايات اين بخش، تکيه نمود؟
با اين که خرافه‌هاي بسياري در اين دسته از روايات، وارد شده است، ولي برخي از مفسّران، روايات سبب نزول را در قالب شأن نزول بيان مي‌کنند؛ مانند شيخ طبرسي در تفسير مجمع البيان (براي نمونه ر.ک: ج 20 ص 441 ذيل آيه 78 سوره يس).
ببينيم که رويکرد مفسّر به اين روايات، چگونه است و تا چه حد از اين روايات، استفاده مي‌کند؟
مرحوم مغنيه، در اين بخش، از روايات، کم استفاده مي‌کند و علّت آن را نخست، ضعف سندي اين گونه روايات مي‌داند و در مرحله بعد، کم توجّهي علماي شيعه نسبت به پاک‌سازي اين روايات و جدا نکردن صحيح و سقيم آنها از هم مي‌داند؛ چرا که بيشتر اهتمام خود را به روايات فقهي و اسناد آنها روا داشته‌اند و با روايات سبب نزول، با تسامح برخورد کرده‌اند. لذا چنين رويکردي، پيامدي جز آشفته بودن روايات در اين باب نداشته است (ج 1 ص 14).
البته ذکر اين نکته، لازم است که وي، در همان مواضع اندکي که روايات سبب نزول را نقل مي‌کند، چنين نيست که در نقل اين گونه روايات، از منابع و مصادر دسته اوّل استفاده کند؛ بلکه معمولاً روايات سبب نزول را يا از تفاسير ديگران گزارش مي‌کند يا نشاني آن را بيان نمي‌کند. اينک، چند نمونه را بررسي مي‌کنيم.
مفسّر محترم، در ذيل آيه 52 سوره انعام وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِم مِّن شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِم مِّن شَيْءٍ مي‌گويد که
