کارکردهای نقل روايات اهل سنّت در منابع شيعی باتکيه بر روايات تفسيری - صفحه 121

راويان اهل‌سنّت، از امام سجاد علیه السلام، ابن عباس، انس و أبوعمرو بن علاء و عمار، از پيامبر صلی الله علیه و آله نقل مي‌کند. صاحب تفسير البرهان نيز اين روايت را با پنج طريق از ثعلبي، ابن عباس و جابر از امام باقر علیه السلام نقل کرده است. وي ادامه مي‌دهد که مؤلفان بسياري از اهل‌سنّت همچون ابونعيم اصفهاني، ابوالسعادات، حاکم نيشابوري، ذهبي، خوارزمي، جويني، ابن حنبل، مسلم، نسايي، غزالي، قرطبي و... اين احاديث را در آثار خود نقل کرده‌اند. ۱
صاحب تفسير مسالک الأفهام در تفسير آيه (وَارْكَعُوا مَعَ الْرَّاكِعِينَ(۲ مي‌نويسد که بر فضيلت اقامه نماز به جماعت دلالت دارد؛ چنان كه روايات متواتر فريقين دال بر اين مطلب است. ۳
صاحب تفسير إرشاد الأذهان إلي تفسير القرآن درباره کيفيت صلوات فرستادن بر پيامبر صلی الله علیه و آله ذيل آيه 56 سوره مبارکه أحزاب مي‌نويسد:
وقد استفاضت الروايات من طرق الشيعة و أهل السنّة أنّ طريق صلاة المؤمنين أنْ يسألوا الله تعالى أنْ يصلّي عليه وآله.۴
آية‌الله خويي درباره آيه 24 سوره مبارکه معارج بر اين باور است که (حَقٌّ مَعْلُومٌ( صدقه‌اي مستحب و يچزي جز زکات واجب است؛ چرا که روايات مستفيض از فريقين بر انحصار صدقه واجب در زکات دلالت دارند. ۵ نمونه ديگر، حديثي از امام صادق علیه السلام درباره «کلالة» است. علامه طباطبايي، با اشاره به نقل همين معنا در روايات اهل‌سنّت، احاديث دال بر آن را مستفيض برشمرده است. ۶
کثرت طرق و تعدّد نقل‌ها نيز شيوه ديگر در تقويت روايات تفسيري شيعه است؛ به عنوان نمونه، صاحب تفسير آلاء الرحمن در وجه تسميه سوره نخست قرآن کريم مي‌نويسد:
روايات فريقين از شيعه و اهل سنت از پيامبر صلی الله علیه و آله و اميرالمؤمنين( و امام صادق علیه السلام در تسميه اين سوره به أمّ الکتاب و أمّ القرآن و سبع المثاني و القرآن العظيم کثرت دارد.۷
علامه طباطبايي نيز از کثرت روايات فريقين درباره وجود آيات ناسخ و منسوخ در قرآن کريم سخن گفته است. ۸ ايشان همچنين به فراواني احاديث شيعه و اهل تسنّن درباره فضيلت ذکر، ۹ نزول آيه «ليلة

1.. مواهب الرحمن، ج ۳، ص۲۲۵.

2.. سوره بقره، آيه ۴۳.

3.. مسالك الافهام الي آيات الاحكام، ج ۱، ص۲۸۹. براي موارد ديگر از اين دست ر.ك: تفسير الکاشف، ج۲، ص۷۷؛ الميزان، ج۵، ص۳۸۶؛ ج ۱۵، ص۳۹۳؛ ج۱۶، ص۲۸۲؛ من هدي القرآن، ج ۱۷، ص۱۰۴.

4.. إرشاد الأذهان الي تفسير القرآن، ص۴۳۱.

5.. البيان، ص۳۷۱.

6.. الميزان، ج۴، ص۲۲۱. براي نمونه ديگر ر.ك: همان، ج۲، ص۵۱.

7.. آلاء الرحمن، ج۱، ص۵۰.

8.. الميزان، ج۱، ص۲۵۴.

9.. همان، ص۳۴۰.

صفحه از 149