احاديث مربوط به دوران شيردهی و تطبيق آن با علوم تجربی - صفحه 281

ديدگاه علوم تجربي در باره مدت شيردهي توسط مادر، اين است که شيرمادر به تنهايي تا شش ماهگي براي شيرخوار کافي است. از اين سن به بعد و با وجود اين‌که مقدار ترشح شيرمادر کم نمي‌شود، اما براي تأمين رشد شيرخوار کافي نيست و او احتياج به غذاهاي ديگر دارد. ادامه آن بدون مکمل‌هاي تغذيه‌اي مي‌تواند سبب سوء تغذيه و رشد نامناسب کودک شيرخوار شود. ۱ سرويس بهداشت همگاني ايالات متحده (Healthy People 2010 (HP 2010)) به منظور افزايش سلامت مادران و کودکان هشت هدف را تا سال 2010 بيان نمود که يکي از اين اهداف، افزايش نسبت مادران شيرده به 75 درصد و ادامه آن تا ماه ششم به ميزان پنجاه درصد است. ۲
از ديدگاه روايات، حداقل مدت شيردهي ـ که با قطع آن صدمه به کودک ايجاد نمي‌شود ـ 21 ماه است. قطع زودتر از اين زمان، سبب آسيب به شيرخوار مي‌شود. مدت کامل شيردهي دو سال کامل است و بيشتر از دو سال ادامه آن ضرورتي ندارد.
امام صادق علیه السلام فرمود:
شيردهي، ۲۱ ماه است و آنچه از آن کاسته شود، ستمي بر کودک است.۳
همچنين ايشان فرمود:
در شيردهي، آنچه واجب است، ۲۱ ماه است و اگر از ۲۱ ماه کمتر شود، شيردهي ناقص خواهد بود. و اگر کسي مي‌خواهد که شيردهي تمام کند، آن دو سال کامل است.۴
در نگاه اول، به نظر مي‌رسد که هدف سازمان‌هاي بهداشتي ـ که تداوم شيردهي تا شش ماهگي است و پس از اين زمان شير مادر به تنهايي براي رشد کودک شيرخوار کافي نيست و نياز به شروع غذاي کمکي وجود دارد، با ديدگاه حديث در مورد مدت زماني شيردهي و زمان مناسب براي قطع آن متفاوت است. اما اين اختلاف ظاهري ـ که ما بين مدت زمان توصيه شده براي شيردهي وجود دارد ـ اختلاف واقعي نيست و نمي‌تواند از ارزش ديدگاه اسلامي بکاهد. براي اين ادعا مي‌شود، دلايل ذيل را اقامه نمود:
1. از نظر علوم تجربي، شيرمادر براي مدت طولاني‌تر نيز مفيد است. با اين‌که از اهداف سازمان‌هاي بهداشتي تداوم و ادامه شيردهي تا سن شش ماهگي است؛ با اين حال، با وجود غذاي کمکي شيرمادر تا دو سالگي و يا حتي بيشتر از آن مفيد و با ارزش است. ۵
2. علت بيان مدت زمان شش ماه به عنوان يکي از اهداف سازمان‌هاي بهداشتي به اين خاطر نيست که از ارزش شير مادر کاسته مي‌شود، بلکه به اين خاطر است که تعداد بسيار کمي از شير خواران پس از شش ماهگي فقط با شير مادر تغذيه مي‌شوند و اين، به دليل تمايلات و مشکلاتي است که مادران دارند

1.. کمک به مادران شيرده، ص۵۷. Nutrient Adequacy Of Exclusive Breastfeeding For The Term Infant During The First Six Months Of Life ۱-۴۷

2.. Breastfeeding Continues to Increase Into the New Millennium ۱۱۰۳-۱۱۰۹؛ Williams Obstetrics ۳-۱۱

3.. وسائل الشيعة، ج۲۱، ص۴۵۵، ح۲۷۵۶۷؛ الکافي، ج۶ ، ص۴۰، ح۳؛ تهذيب الأحكام، ج۸، ص۱۰۶، ح ۶.

4.. تهذيب الأحكام، ج۸، ص۱۰۶، ح ۷؛ وسائل الشيعة، ج۲۱، ص۴۵۴، ح۲۷۵۶۴.

5.. کمک به مادران شيرده، ص۵۷؛ Nelson essential of pediatrics ۱۳۱-۱۳۶

صفحه از 284