3صفر

۳صفر
ولادت حضرت امام محمد باقر(ع) (۵۷ ق)
شرح مناسبت:
حضرت امام محمد باقر(ع) امام پنجم شيعيان در مدينه به دنيا آمد. مادرش، فاطمه معروف به ام عبداللَّه، دختر امام حسن(ع) مي ‏باشد و اين امام از پدر و مادر علوي و هاشمي است. ابوجعفر كنيه‏ ي ايشان و باقر و باقرالعلوم نيز از القاب آن حضرت مي‏ باشند. وليد بن عبدالملك، سليمان بن عبدالملك، عمر بن عبدالعزيز و هشام ابن عبدالملك در زمان حيات آن امام همام حكومت مي‏ كردند. در زمان امام باقر(ع) علي‏رغم هرج و مرج موجود به جهت تغيير حاكميت اموي به عباسي، زمينه ‏اي براي قيام عليه دستگاه جور فراهم نبود. با اين حال در اين ميان، قيام عِلمي، ممكن بود. اين حركت علمي امام در حالي صورت گرفت كه مُلاّهاي درباري كه متكي به زر و زور سلاطين بودند، هر يك با تراشیدن مذهبي، سبب انحراف شده بودند. امام باقر(ع) در آن دوران، مطالب علمي و اسلامي را بازگو مي ‏كرد و چنان در بسط علوم متبحّر بود كه به باقرالعلوم يعني شكافنده ‏ي دانش‏ها، معروف گرديد. اين تلاش مقدس به حدي بود كه شيخ مفيد آن را منحصر به فرد مي ‏داند و ميزان ظهور علوم دين، آثار و سنت و علوم قرآن، تاريخ و فنون آداب را در اين زمان، بي ‏نظير توصيف مي‏ كند. اگر به روايات شيعه رجوع كنيم، خواهيم ديد كه بيشترِ آنها از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام است، زيرا امامانِ ديگر، مانند آن دو بزرگوار، براي نشر حقايق مجال نيافتند.
منبع : برنامه روزشمار تاريخ ازمركز پژوهشهاي صدا و سيما
آیات و روایات متناسب :
ولادت امام باقرعليه السلام
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
یا جابِرُ، إنّک ستَبْقی حتّی تَلْقی وَلَدی محمّدَ بنَ علی بنِ الحسینِ بنِ علی بنِ أبی طالبٍ المعروفَ فی التّوراةِ بالباقرِ، فإذا لَقِیتَهُ فأقْرِئهُ مِنّی السّلامَ.
جابر! تو چندان زنده می مانی که فرزندم محمّد بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب را، که در تورات به باقر معرفی شده است، می بینی. هرگاه دیدارش کردی سلام مرا به او برسان.
بحار الأنوار: ۴۶/ ۲۲۳/ ۱
امام باقرعلیه السلام :
وَاللَّهِ یا جابِرُ! لَقَد أعطانی اللَّهُ عِلمَ ما کانَ و ما هُوَ کائِنٌ إلی یومِ القِیامَةِ
ای جابر! به خدا سوگند ، خداوند علم گذشته و آینده تا روز قیامت را به من عطا کرده است
بحار الأنوار ، ج ۴۶ ، ص ۲۹۶ .
امام صادق علیه السلام:
کانَ أبی علیه السلام کثیرَ الذِّکرِ لَقَد کنتُ أمشی مَعَهُ وَ إنَّهُ لَیذکرُ اللّهَ، وَ آکلُ مَعَهُ الطَّعامَ وَ إنَّهُ لَیذکرُ اللّهَ، وَ لَقد کانَ یحَدِّثُ القَومَ وَ ما یشغَلُهُ ذلک عَن ذِکرِ اللّهِ وَ کنتُ أری لِسانَهُ لازِقا بِحَنَکهِ یقولُ: لا إلِهَ إلّا اللّهَ، وَ کانَ یجمَعُنا فَیأمُرُنا بِالذِّکرِ حَتَّی تَطلُعَ الشَّمسُ وَ یأمُرُ بِالقَراءَةِ مَن کانَ یقرَأُ مِنّا وَ مَن کانَ لا یقرَأُ مِنّا أمَرَهُ بِالذِّکرِ.
پدرم علیه السلام بسیار ذکر خدا می گفت، هر وقت با ایشان راه می رفتم می دیدم ذکر خدا می گوید. هر وقت با ایشان غذا می خوردم می دیدم ذکر خدا می گوید. با مردم مشغول صحبت کردن بود، امّا این کار او را از ذکر خدا باز نمی داشت. می دیدم زبانش به کامش چسبیده است و لا إله إلّا اللّه می گوید. او ما را جمع می کرد و دستور می داد تا هنگام طلوع آفتاب ذکر بگوییم. به کسانی از ما که قرآن بلد بودیم می فرمود قرآن بخوانیم و به کسانی که قرآن خواندن نمی دانستند، دستور می داد ذکر بگویند.
الکافی: ۲/ ۴۹۹/ ۱
امام صادق علیه السلام:
کانَ أبو جَعفَرٍ علیه السلام أحسَنُ الناسِ صَوتا.
امام باقر علیه السلام خوش صداترین مردم بود.
الکافی: ۲/ ۶۱۶/ ۱۱
سلیمان بن قرم:
کانَ أبو جَعفَرٍ مُحَمَّدُ بنُ علی علیهما السلام یجیزُنا بِالخَمسمِائَةِ دِرهَمٍ إلی السِّتِمائَةِ إلی الألفِ دِرهَمٍ وَ کانَ لا یمُلُّ مِن صِلَةِ الإخوانِ وَ قاصِدیهِ وَ مُؤَمِّلیهِ وَ راجیهِ.
ابو جعفر محمّد بن علی علیهما السلام پانصد تا ششصد هزار درهم به ما صله و پاداش می داد، و از صله دادن به برادران و ملاقات کنندگانش و کسانی که به امید و آرزوی کمکی نزد او می آمدند، خسته نمی شد.
الإرشاد: ۱۶۷/ ۲.
سخنان برگزيده
امام باقرعليه السلام :
الكَمالُ كُلُّ الكَمالِ التَّفَقُّهُ فِي الدِّينِ و الصَّبرُ عَلَي النّائِبَةِ و تَقدِيرُ المَعيشَةِ
همه كمال در شناخت عميق دين و شكيبايي در پيشامدها و اندازه نگه داشتن در زندگي است
تحف العقول ، ص ۲۹۲ .
امام باقرعليه السلام :
تَبَسُّمُ الرَّجُلِ في وَجهِ أخيهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ
لبخند آدمي به روي برادر ديني‏اش حسنه است
بحار الأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۲۸۸ .
امام باقرعليه السلام :
خُذُوا الكَلِمَةَ الطَّيِّبَةَ مِمَّن قالَها و إن لَم يَعمَل بِها
سخن نيك را از گوينده آن برگيريد ، اگر چه به آن عمل نكند
تحف العقول ، ص ۲۹۱ .
امام باقرعليه السلام :
مَن تَوَكَّلَ عَلَي اللَّهِ لايُغلَبُ و مَنِ اعتَصَمَ بِاللَّهِ لايُهزَمُ
آن كه به خدا توكّل كند ، مغلوب نشود و آن كه به خدا توسّل جويد ، شكست نخورد
جامع الأخبار ، ص ۳۲۲ .
امام باقرعليه السلام :
ما ضُرِبَ عَبدٌ بِعُقُوبَةٍ أعظَمَ مِن قَسوَةِ القَلبِ
هيچ بنده‏اي به كيفري بزرگ‏تر از سختْ دلي كيفر نشد
تحف العقول ، ص ۲۹۶ .
امام باقرعليه السلام :
عَلَيكُم بِالصَّدَقَةِ فَبَكِّرُوا بِالصَّدَقَةِ فَإنَّها تُسَوِّدُ وَجهَ إبليسَ
بر شما باد به صدقه دادن ! صبح زود صدقه بدهيد كه روي ابليس را سياه مي‏كند
تحف العقول ، ص ۲۹۸ .
امام باقرعليه السلام :
ما مِن نَكبَةٍ تُصِيبُ العَبدَ إلّا بِذَنبٍ
هيچ گرفتاري‏يي به بنده نمي‏رسد مگر به سبب گناه
الكافي ، ج ۲ ، ص ۲۶۹ .
امام باقرعليه السلام :
ما حَسَنَةُ الدُّنيا إلّا صِلَةَ الإخوانِ و المَعارِفِ
خوبي دنيا جز در پيوند با برادران و آشنايان نيست
بحار الأنوار ، ج ۴۶ ، ص ۲۹۱ .
امام باقرعليه السلام :
ما عُبِدَاللَّهُ بِشَي‏ءٍ أفضَلَ مِن عِفَّةِ بَطنٍ و فَرجٍ
خداوند با چيزي برتر از پاكي شكم و دامن عبادت نشده است
الكافي ، ج ۲ ، ص ۷۹ .
امام باقرعليه السلام :
ايّاكَ و الكَسَلَ و الضَّجَرَ فَإنَّهُما مِفتاحُ كُلِّ شَرٍّ
از تنبلي و بي حوصلگي بپرهيز كه اين دو كليد هر بدي‏اند
تحف العقول ، ص ۲۹۵ .
امام باقرعليه السلام :
قُولُوا لِلنّاسِ أحسَنَ ماتُحِبّونَ أن يُقالَ لَكُم
با مردم نيكوتر از آنچه دوست داريد با شما سخن بگويند ، سخن بگوييد
بحار الأنوار ، ج ۶۸ ، ص ۱۵۲ .