82 ـ حماقت

۰.امام علی علیه السلام:
ما العَدُوُّ إلى عَدُوِّهِ أسْوأَ تَضْيِيعا مِن الأحمَقِ إلى نَفْسِهِ.^۱

۰.زيانى كه احمق به خود می‏زند دشمن به دشمنش نمی‏زند.

۰.عیسی علیه السلام:
ـ لَمّا سئلَ عنِ الأحمَقِ ـ: المُعجَبُ برأيهِ ونَفْسِهِ، الّذي يَرى الفَضلَ كُلَّهُ لَه لا علَيهِ، ويُوجِبُ الحقَّ كُلَّهُ لنَفْسِهِ ولا يُوجِبُ علَيها حقّا، فذاكَ الأحمَقُ الّذي لا حِيلةَ في مُداواتِه.^۲

۰.ـ در پاسخ به اين سؤال كه احمق كيست؟ ـ فرمود: خود رأى خودپسند، كسى كه هرچه فضيلت است از آن خود می‏داند و براى ديگران، بر خود هيچ فضيلتى قائل نيست، همه حقوق را براى خود می‏داند و هيچ حقّى براى ديگران بر خود قائل نيست. اين است آن احمقى كه چاره‏ای براى درمان او وجود ندارد.

۰.امام علی علیه السلام:
تُعرفُ حَماقَةُ الرّجُلِ بالأشَرِ في النِّعمَةِ،وكَثْرَةِ الذُّلِّ في المِحْنَةِ.^۳

۰.حماقت انسان، از اين راه شناخته می‏شود كه در هنگام برخوردارى سرمست شود و در تنگدستى خود را بسيار خوار كند.

۰.امام علی علیه السلام:
مِن أماراتِ الأحمَقِ كَثْرَةُ تَلَوُّنِهِ.^۴

۰.از نشانه‏های احمق اين است كه هر دم به رنگى در می‏آيد.

۰.امام علی علیه السلام:
لا تَرُدَّ على النّاسِ كلَّ ما حَدّثوكَ؛ فكفى بذلكَ حُمْقا.^۵

۰.سعى نكن هرچه مردم براى تو می‏گويند ردّ كنى كه اين نشانه حماقت است.

۰.امام صادق علیه السلام:
مَن لَم يَجْتَنِبْ مُصادقَةَ الأحمَقِ أوْشَكَ أنْ يَتَخلّقَ بأخْلاقِهِ.^۶

۰.هركه از دوستى با احمق دورى نكند بزودى خلق و خوى او را به خود گيرد.

۰.امام علی علیه السلام:
أحمَقُ النّاسِ مَن ظَنَّ أنّهُ أعْقَلُ النّاسِ.^۷

۰.احمق‌ترين مردم كسى است كه خود را خردمندترين مردم می‏داند.

۰.امام علی علیه السلام:
أحمَقُ النّاسِ مَن يَمْنَعُ البِرَّ ويَطْلُبُ الشُّكْرَ، ويَفعَلُ الشَّرَّ ويَتَوقّعُ ثَوابَ الخَيرِ.^۸

۰.احمق ترين آدمها كسى است كه مانع خوبى می‏شود و انتظار تشكر دارد و بدى می‏كند و توقع پاداش نيك دارد.

۰.امام علی علیه السلام:
أحمَقُ النّاسِ مَن أنْكَر على غَيرِهِ رَذيلَةً وهُو مُقيمٌ علَيها.^۹

۰.احمق ترين مردم كسى است كه عيب ديگران را زشت می‏شمارد، در حالى كه خود آن عيب را داراست.

۰.امام علی علیه السلام:
السُّكوتُ على الأحمَقِ أفضَلُ(مِن) جَوابِهِ.^۱۰

۰.سكوت در برابر احمق، بهتر از جواب دادن به اوست.