سيف منتضي شرح حديث امام رضا (ع) (شرح حديث عمران صابى) - صفحه 236

محدود مى گردد و در كتاب هاى شرح حال يادى از وى به چشم نمى خورد. بنا به تصريح آذرى در مقدمه اين شرح، وى «قواعدى» را «در مباحث عقليه از مشايخ علميه» اخذ نموده و «مطالبى» را «از خرمن انجمن اكابر ، خوشه چينى» نموده است.
او خصوصا به شاگردىِ خود نزد ميرزا عباس آقاسى ، صدر اعظم ۱ محمد شاه قاجار، افتخار نموده و از وى چنين ياد مى كند:
سيّما در مجلس أوحد الأيّام، أوجد الأنام، أمجد الأعلام، جوهر العرفان، شجر الإيقان، مهندس المعارف، هندسة العوارف، اُنموزج العلوم، فهرست العلم المكتوم، كلّىِ فضايل را فصل اخير، آباء اماثل را نسل كبير، /2/ سنام المجد، وجه الوجد، بسملة مصحف الكمال، فاتحة صحف الجمال، فَذلكه دفتر وجود، خلاصة الحساب جود، كلى محامد را فرد، مرهم مرحمت هر درد، نسخه رحمت الهى، رشحه نعمت غير متناهى، الحبر النحرير، كشّاف المجسطي و التحرير، استاد الفنون، عماد الحكمة و الفقاهة في القرون، عين الأناسي و النواصى، زين الأفاضل و الأقاصي، شيخنا الأمجد، الحاج ميرزا آقاسي - زاد اللّه تأييده - تلمّذ و اقتناص شده بود.
او «به تدارك زلل و خلل» شرحش را «مزيَّن و موشَّح» به نام محمد شاه قاجار (جلوس 1250 ق ـ مرگ 1264 ق) نموده است.
مؤلف از دانشمندان سده سيزدهم هجرى بوده و اين شرح را در محرم سال 1260 ق، به پايان رسانده است.
از ديگر آثار وى شرح كوتاهى بر اين رباعى ابوسعيد ابوالخير است:

دى بر سر گور مرده غارت كردممر پاكان را جنب زيارت كردم
كفاره آن كه روزه خوردم رمضاندر عيد نماز بى طهارت كردم
او شرح اين رباعى را پس از اتمام شرح حديث عمران صابى نگاشته است.

1.حاج ميرزا عباس بن مسلم ايروانى آقاسى مشهور به ميرزا آقاسى و متخلص به فخرى (متولد ۱۱۹۸ ق ـ متوفاى ۱۲۶۵ ق) كه صدر اعظم محمد شاه قاجار بود و به عرفان و تصوف نيز گرايش داشت و آثارى در اين موضوع دارد. براى تفصيل حالات وى ر.ك: مرآة الشرق صدر الاسلام خويى، ج ۲ ، ص ۹۶۶ ؛ شرح حال رجال ايران، بامداد، ج ۲ ، ص ۲۰۳ ـ ۲۰۹ ؛ تاريخ خوى آقاسى ، ص ۴۶۱ ؛ نگاهى به آذربايجان غربى ، ص ۷۷۹.

صفحه از 350