مالكيت خصوصي طرح شدة مور و افلاطون توجيهي خاص دارد. مور معتقد است عدم وجود اين نوع مالكيت موجب ميشود مردم با شور و شوق، امور عمومي جامعه را دنبال كنند. ۱ و به سعادت ـ كه در نتيجة برابري دارايي حاصل ميشود ـ دست يابند. ۲ و افلاطون اولاً اشتراك در مال و خانواده و بويژه زن و فرزند را، آن هم تابع قوانين و مقرراتي معين و به دور از هرج و مرج، براي اصلاح نژاد بشر ضروري ميداند. ۳ و ثانياً آن را عامل اتحاد و يكپارچگي جامعه و تقويت حس همدردي در ميان مردم آرمانشهر تلقي ميكند. ۴
به هر روي، از آنجا كه اين اصول با آموزههاي دين اسلام همسويي ندارد، تقريباً در هيچ يك از مدينههاي فاضلة ايراني ـ اسلامي مطرح نميشود و به كار نميآيد.
با اين مقدمة مفصل، اما ضروري، به سراغ جامعة آرماني حضرت فاطمة زهرا عليها السلام ميرويم كه از خلال سخنان اين بانوي بزرگ آشكار ميشود؛ با اشاره به اين مطلب كه آرمانشهر تمامي فضلا، حكما و فلاسفه، همانگونه كه پيش از اين گفتيم، شهري ذهني و خيالي است كه در عالم واقع، وجود خارجي ندارد و بر اساس انديشههاي آرمانشهري سازندگان آنها طرح ريزي شده است. با اينكه در اين جوامع، خدا و دين حضور دارند، اما مدار و محور اصلي قوانين شهر، اصول ديني و اعتقادي نيست؛ به عبارت ديگر، قوانين الهي و آسماني بر اين جامعهها حكمفرما نيست و قانون و مقررات، دست ساختة بشر يا بهتر بگوييم ذهن ساختة بشر است. به همين دليل گاهي تناقضاتي در آنها ديده ميشود؛ مثلاً با اينكه اساس همة آرمانشهرها بر زندگي مسالمتآميز و صلح و آشتي بين مردم و اعضاي سرزمينهاي ديگر است، اما جنگ نيز در آنها اجتناب ناپذير است. مردم در آن شهرها افرادي صالحاند، اما گاهي خطاهاي نابخشودني را مرتكب ميشوند كه از تقدس قوانين بشري شهر آرماني ميكاهد؛ نمونههايي از اين تضادها در آرمانشهر مور به كرّات ديده ميشود؛ اما دنياي آرماني حضرت زهرا عليها السلام متكي بر قوانين الهي است؛ از پيوند ملك و ملكوت تشكيل شده و وسعت آن از خاك تا افلاك و عرش اعظم الهي گسترده است. رأس هرم قدرت در جامعة آرماني حضرت زهرا عليها السلام پروردگار مقتدر واحد است و پس از او، پيامبر صلّي الله عليه و آله به عنوان رهبر جامعه و منسوب از طرف قادر مطلق و سپس امام ـ رهبر، به ترتيب بر اين جامعه رياست الهي ميكنند و مجري احكام مقدس آسماني هستند. جامعة آرماني آن حضرت، جامعهاي صرفاً بشري نيست؛ به همين دليل است كه در اين جامعه معنويت جايگاه خاصي دارد.
پيش از آنكه به طور اخص به بيان ويژگيهاي آرمانشهر حضرت زهرا عليها السلام بپردازيم، بهتر است به حرمانشهر، پليد شهر و يوتوپياي روزگار ايشان و از دريچة چشم حضرتش، نگاهي گذرا بيفكنيم.
1.آرمانشهر (مور)، ص۱۳۵ .
2.همان، ص۶۱ .
3.جمهور، ص۲۸۷ .
4.همان، ص۲۹۱ –۲۹۳ .