تحقيق در باره حديث لوح‏ - صفحه 7

بودن او۱ و يا تغيير مذهب او به زيديه‏۲ را نيز گزارش كرده‏اند .
اين گزارش‏ها سبب پديد آمدن پرسش‏ها و نكته‏هايى در باره ابو الجارود گشته است :
1 . چگونه متنى چنين صريح ، مهم و تأثيرگذار در عدد امامان توسط شخصى نقل شده كه بدان معتقد نيست؟
2 . آيا او واقعاً زيدى بوده است؟ در اين صورت، چگونه حديثِ لوح را گزارش كرده است؟

3 . يا او در اواخر عمر خود، مذهب زيديه را ترك كرده و به مذهب اماميه روى آورده است؟ با توجّه به آن كه حسن بن محبوب، سال‏هاى پايانىِ زندگى ابوالجارود را درك كرده و اين حديث را در آن دوران از او شنيده است .
4 . حتى اگر رجوع ابو الجارود را نيز بپذيريم، نتيجه اين سخن آن خواهد بود كه او حديث لوح را از امام باقر عليه السلام شنيده است . در سال‏هاى بعد، بر خلاف آن عمل كرده و مذهب زيدى را پذيرفته و در آخر عمر، دوباره به مذهب حق بازگشته است .
به نظر مى‏رسد كه ادّعاى زيدى بودن او يا تأسيس فرقه جاروديه، ناشى از تمايلات سياسى ابو الجارود بوده است . او از جهت سياسى، با قيام و انقلاب زيديان موافق بوده و آن را تبليغ مى‏كرده است .۳
از اين‏رو در سال‏هاى فعاليت زيديان، شبهه زيدى بودن او مطرح شده است. گفتنى است كه نگاشته‏هاى موجود در كتاب‏هاى ملل و نحل، از دقت لازم برخوردار نيست؛ زيرا آنان به مقتضاى كتاب خود، در صدد تكثير فرقه‏ها و نحله‏ها بوده و تنها به صرف احتمال يا گفته‏اى، فرقه‏اى جديد معرفى مى‏كنند. لذا قرائت ابو

1.الفهرست، طوسى : ص ۱۳۱ ش ۳۰۲ ، رجال الطوسى : ص ۱۳۵ ش ۱۴۰۹ .

2.رجال النجاشى : ج‏۱ ص ۳۸۸ ش ۴۴۶ .

3.ر.ك : دائرة المعارف بزرگ اسلامى : ج ۵ ص ۲۹۰ .

صفحه از 9