6 . مسجد

گفته اند كه در غدير خم، بر قدمگاه پيامبر خدا مسجدى ساختند، همان جا كه نماز گزارْد و سخنرانى كرد و على عليه السلام را به خلافت و ولايت مسلمانان نصب كرد. مكان اين مسجد را ميان گودال و چشمه آب گفته اند. بكرى، در معجمش مى گويد:
ميان گودال و چشمه آب، مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله است. ^۱
در معجم البلدان آمده كه صاحب المشارق گفته است:
خُم، جايى است كه به آن، چشمه آبى مى ريزد. آن، ميان گودال و چشمه آب، واقع است و ميان اين دو، مسجد پيامبر خدا قرار دارد. ^۲
ظاهرا اين مسجد، از ميان رفته و در زمان شهيد اوّل (م 786 ق) جز ديوارهايش چيزى از آن باقى نبوده است، چنان كه صاحب جواهر در كتاب جواهر الكلام از كتاب الدروس فى الفقه الإماميةى شهيد اوّل، ^۳ نقل مى كند:
در الدروس چنين آمده است :
و ديوارهاى مسجد تاكنون باقى مانده است ؛ و خداوند، عالِم است. ^۴
امّا اكنون، هيچ اثرى از آن نيافتيم... و به اين، اشاره خواهيم كرد.

7 . ناهموارى

ياقوت حموى، در معجم البلدان از حازمى نقل مى كند:
اين وادى به وخامت (دُرشتناكى و ناهموارىِ) بسيار، توصيف شده است. ^۵